Onze monumenten

Hollandsche IJsselkering

De Hollandsche IJsselkering is een stormvloedkering die beschermt tegen hoogwater terwijl scheepvaart mogelijk blijft. Het bouwwerk beschermt het laagstgelegen deel van Nederland (6,76 meter onder NAP) en was het 1e bouwwerk van de Deltawerken.

De bouw van de Hollandsche IJsselkering begon al een jaar na de watersnoodramp van 1953. Toen brak de helft van de dijken in Zuidwest-Nederland. De dijken langs de Hollandsche IJssel en de waterweg tussen Nieuwegein en Rotterdam, die uitmondt in de Nieuwe Maas, hielden het maar net. Daarop besloot de Deltacommissie om de Hollandsche IJsselkering aan te leggen.

In 1958 was de stormvloedkering klaar. Sindsdien zorgt het bouwwerk voor bescherming bij hoogwater terwijl schepen kunnen varen en het water van de Hollandsche IJssel naar zee kan stromen. De kering gaat alleen dicht bij extreem hoogwater.

Onderdelen

De Hollandse IJsselkering bestaat uit verschillende onderdelen. Zo heeft het complex een basculebrug, een sluis in de Hollandsche IJssel en een onderdoorgang. De kering bestaat uit 2 grote schuiven van meer dan 80 m breed en 11,5 m hoog. Deze hangen aan staalkabels tussen twee betonnen heftorens van 45 m hoog. Over de kering loopt de Algerabrug. Deze 83 m lange brug loopt van Krimpen aan den IJssel tot Capelle aan den IJssel.

In 2021 kreeg de kering een nieuw aandrijfmechanisme, de kabeltrommels met aandrijflijnen. Met dit mechanisme is het westen van ons land, van Rotterdam tot en met Utrecht, weer verzekerd van droge voeten.

Hier zie je de achterzijde van 1 van de schuiven
De Algerabrug ligt midden tussen de schuiven van de Hollandsche IJsselkering
Als de torens van de Hollandsche IJsselkering rood kleuren zijn de schuiven gesloten

Kleurrijk

De Hollandsche IJsselkering is een opvallende verschijning. Zo is de hefschuif blauwgroen: turquoise. De Architect Soubash Taneja koos voor deze kleur als symbool voor de combinatie van water en aarde. Ook het witte gebouw van de stormvloedkering heeft een betekenis: deze kleur symboliseert de bescherming tegen hoogwater.

Sinds 2010 wordt ook in het donker de veiligheidsfunctie van de kering door kleuren benadrukt. Als de kering open is, zijn de torens blauw verlicht. Zijn de torens rood? Dan is de kering gesloten. Gemiddeld is de kering ongeveer 3 keer per jaar dicht.

Feiten en cijfers

  • In gebruik sinds: 1958
  • Rijksmonument sinds: 2018 
  • Gewicht: 1 schuif weegt 480 ton 
  • Hoogte: 4 betonnen torens van 45 m hoog

Virtueel bezoek Hollandsche IJsselkering

Wil je graag de Hollandsche IJsselkering bewonderen? Dat kan! Kijk mee in onderstaande video.

[Tekst in beeld van de open monumentendag 2021. Kaart van Nederland met Hollandsche IJsselkering.] We staan hier bij de Hollandsche IJsselkering tussen Krimpen aan den IJssel en Capelle aan den IJssel. Vier grote betonnen torens, een beweegbare brug en een sluis. In 1954 is de bouw gestart, een jaar na de grote Watersnoodramp, die Zeeland deed overstromen. Toen is het Deltaplan in werking gegaan. En hier staan we bij ‘La Grande Dame’ de eerste die gerealiseerd is. Dus vanaf 1958 is er echt gestart met waterveiligheid in Nederland. [Beheerder loopt richting de IJsselkering.] Achter in de polder is het zo’n zeven meter onder NAP. Regulier zitten wij 3 meter boven NAP, maar het kan zelfs tot 5 meter boven NAP worden wat we moeten keren. Als je dat optelt bij die 7 meter, staan niet de eerste 2 verdiepingen van je huis onder water... maar echt 12 tot 13 meter hoog. Dat geeft het belang wel aan van droge voeten in het achterland. [IJsselkering in beeld.] Wat het project bijzonder maakt zijn de 4 torens die zijn aangelegd van 45 meter hoog, 168 traptreden de lucht in. In eerste instantie is er 1 schuif ingehangen van 560 ton staal. En pas enkele jaren later is de tweede schuif geplaatst. Die is iets lichter omdat er een andere constructie in zit. Die is 460 ton staal. Ik ga jullie meenemen over het complex om te laten zien wat voor mooie stukjes techniek hier aanwezig zijn. [Beheerder loopt op schuif.] Ik sta hier aan de achterzijde van de bovenstroomse schuif. de Goudse zijde. Deze stalen schuif is 460 ton zwaar, 460 olifanten. Dat komt omdat ie 80 meter breed is en bijna 12 meter hoog. Dit laten we langzaam in de rivier zakken en zorgt er voor dat het water deze poort niet voorbijkomt. Wat je hier ziet is het bewegingswerk van ‘de oude dame’. Dit zijn we in de andere torens ook aan het vervangen. Hierboven wordt ook gewerkt. Vandaar dat het even afgedekt is met zeil. Hier zit de kabeltrommel waar de hijskabel op is gewikkeld. Dit is de vertraging. Dit is de tandwielkast. En hier zien we de elektromotoren die ervoor zorgen dat ie gecontroleerd zakt... en uiteindelijk ook weer gehesen kan worden. [Trommel wordt gehesen.] Enkele weken geleden zijn de nieuwe kabeltrommels ingehesen. Nieuwe tandwielkasten waardoor we meer veiligheid kunnen bieden voor het achterland. [Droneshot IJsselkering.] Als je zo oud bent dan maak je avonturen mee. Een van de bijzondere is dat, in de jaren zestig, de schuif uit zijn remmen is gezakt. Dus die hing er scheef in. Dat is de aanleiding geweest om toch de tweede schuif te gaan plaatsen. En in 1997 is ie aangevaren. Het klinkt spectaculair, maar het is eigenlijk gewoon een grote, doffe klap. Er is een olietanker tegen deze eerste schuif aangevaren, waardoor er een dikke deuk in de schuif zat. ‘De dame’ is een monument geworden omdat met de technieken in de jaren vijftig iets iconisch is neergezet. Uiteindelijk kijk je tegen een soort poortwachters van de achterdelta aan... die zorgen voor de waterveiligheid. Naast de mooie uitstraling, is het voor die tijd, ook een sterk staaltje techniek... wat heeft geleid tot deze aanwijzing. [Kaart van Nederland met andere monumenten.] [Het beeld wordt geel met wit.] [Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl/onzemonumenten Een productie van Rijkswaterstaat 2021.]

Zie ook