Wat als het water kon praten? Ter gelegenheid van Open Monumentendag 2022 vertelt het water over acht monumentale bouwwerken die ons land veilig, leefbaar en bereikbaar houden. Het water vertelt… Het Haringvliet over de Haringvlietsluizen Zoet en zout Vroeger was ik een zeearm van de Noordzee, een soort inham tussen Voorne-Putten, de Hoeksche Waard en Goeree-Overflakkee. Dat kwam door de stormvloed van 1216. In de 12e eeuw waren Voorne en Flakkee één eiland, maar de storm verwoestte de natuurlijke kust en creëerde mij: het Haringvliet. Toen ik een paar honderd jaar oud was, maakte ik ruimte voor de Nederlandse ‘reuzen’; de Deltawerken. Mijn andere watervrienden en ik moesten namelijk een beetje in het gareel worden gehouden. Want een verschrikking als de watersnoodramp van 1953, dat nooit meer! Daarom kreeg ik nieuwe imposante buren: de Haringvlietsluizen, sinds 1970 één van onze beschermers. Het bleek al snel: op mijn buren kun je altijd rekenen. Door de aanleg van de Haringvlietsluizen ben ik aan de zeekant zout gebleven en aan de andere kant zoet. Dat was wel even wennen. Het betekende ook dat de vissen uit de Noordzee niet meer op bezoek kwamen. Het waren eenzame tijden. Maar in 2018 gingen de Haringvlietsluizen op een kier, zodat de vissen weer bij mij op bezoek konden. Soms komt er een paling of zeeforel bij me langs. Een gezellige boel! Als het bij mij eb is, gooien de Haringvlietsluizen de schuiven open. En als mijn zeewater juist hoog staat, gaan ze weer dicht. Omdat ik het merendeel van het Nederlandse rivierwater – zo’n zeventig procent – de Maas en de Rijn afvoer richting de zee, zijn de Haringvlietsluizen altijd aan het werk! Dag in, dag uit. Dus ook al zie je het niet als je eroverheen rijdt, denk toch even aan die hardwerkende bescheiden Haringvlietsluizen. Dat zullen ze leuk vinden!
Het water vertelt over onze monumenten
Wat als het water kon praten? Ter gelegenheid van Open Monumentendag 2022 op 10 september vertellen Nederlandse wateren over 8 monumentale bouwwerken die ons land veilig, leefbaar en bereikbaar houden.
Rijkwaterstaat beheert meer dan 200 monumenten zoals sluizen, stuwen, bruggen, vuurtorens en tunnels. Deze bouwwerken spelen allemaal een belangrijke rol, bijvoorbeeld in de scheepvaart of het verkeer. En allemaal hebben ze hun eigen karakter. Dat is te danken aan hun functie, hun ontwerpers én aan de loop van de geschiedenis.
Deelnemende monumenten Open Monumentendag 2022
Op onderstaande kaart vindt u de monumenten die deelnemen. Scroll naar beneden en beluister de verhalen.

1. Het Haringvliet vertelt over de Haringvlietsluizen
Door de aanleg van de Haringvlietsluizen ben ik aan de zeekant zout gebleven en aan de andere kant zoet. Dat was wel even wennen.
Activiteiten bij de Haringvlietsluizen
Eerst krijgt u op kantoor een presentatie over de aanleg van de Haringvlietsluizen, waarin wordt verteld over wat de Haringvlietsluizen precies doen. Daarbij krijgt u uitleg over de installatiedelen van de sluizen.
Na de presentatie loopt u de Haringvlietsluizen in en ziet u 1 van de 36 machinekamer. Vervolgens wordt u begeleid naar de atoombunker die in de Koude Oorlog is aangelegd.
Voor kinderen is er een puzzeltocht gedurende de rondleiding en na afloop krijgen ze een tas met folder en wat lekkers.
De rondleiding duurt in totaal 2 uur.
Praktische informatie
Aanmelden: nee, niet nodig
Navigatieadres: Haringvlietplein 2, 3251 LD Stellendam
Parkeergelegenheid: ja
Openingstijden: zaterdag 10 september van 10.00 tot 16.00 uur
2. De Maas vertelt over Stuw Grave
Omdat ik een typische regenrivier ben en mijn waterstand dus erg afhankelijk is van neerslag, konden de schepen niet altijd goed varen. Dat wilde men veranderen en daarom werden er stuwen gebouwd.
Activiteiten bij Stuw Grave
U kunt het stuw- en sluiscomplex bij Grave van heel dichtbij zien. Hierbij kunt u over de kraanbaan lopen, de kraan bekijken en genieten van het uitzicht. Ondertussen wordt tekst en uitleg over het complex gegeven.
Praktische informatie
Aanmelden: nee, niet nodig
Navigatieadres: Veerstraat, Nederasselt
Parkeergelegenheid: ja, op de sluis, nabij het bedieningsgebouw
Openingstijden: zaterdag 10 september van 10.00 tot 16.00 uur
3. De Noordzee vertelt over vuurtoren Noordwijk
Sinds 1922 kijk ik uit op mijn grote vriend: de vuurtoren van Noordwijk. Maar zijn verhaal gaat al veel verder terug. De eerste vissers vestigden zich hier al in het jaar 1200.
Activiteiten bij vuurtoren Noordwijk
U kunt de vuurtoren bezichtigen, waarbij u op ongeveer 33 m hoogte een mooi uitzicht heeft over Noordwijk, de Noordzee en de duinen rond Noordwijk. De bezichtiging vindt plaats in kleine groepen. De Zendamateurs maken niet langer gebruik van de vuurtoren maar geven op 10 september een demonstratie op Landgoed Calorama.
Praktische informatie
Praktisch: Gezien de beperkingen van de toren is toegang tot de vuurtoren geregeld via een tijdschema met 10 toegangskaarten per tijdvak. Toegangskaarten zijn gratis verkrijgbaar bij de toren.
Aanmelden: nee, in geval van wachtrij uitgifte van kaartjes met slot-/bezoektijd (vanwege beperking maximaal 8 personen tegelijk in de toren. Wachtrijen zijn op monumentendag wel te verwachten)
Navigatieadres: Koningin Wilhelmina Boulevard 34, 2202 GW, Noordwijk aan Zee
Parkeergelegenheid: in de directe omgeving, onder andere schuin tegenover de vuurtoren
Openingstijden: zaterdag 10 september van 10.00 - 16.00 uur
4. De Nederlandse wateren vertellen over RWS 1
Ik heb een bijzondere vaste gast. Ze heet RWS 1, de parel op het water van Rijkswaterstaat. En wat is ze knap…
Activiteiten bij RWS 1
Naast de vuurtoren van Hellevoetsluis ligt de RWS 1. U mag op het schip kijken en de schipper geeft tekst en uitleg.
Praktische informatie
Aanmelden: nee, niet nodig
Navigatieadres: Westkade 17, 3221 AV Hellevoetsluis
Parkeergelegenheid: ja
Openingstijden: zaterdag 10 september van 10.00 tot 16.00 uur
5. Het Noordzeekanaal vertelt over de Velsertunnel
Je kunt wel zeggen dat mijn geboorte in 1876 een zware bevalling was. Het scheepsverkeer was blij met me. Maar voor het wegverkeer was ik een grote bron van ergernis…
Activiteiten bij de Velsertunnel
Ieder uur starten er 2 rondleidingen waarbij u meerdere delen van de Velsertunnel kunt zien. Namelijk het binnenste van de tunnel; de oude bedieningsruimte, het bluswaterreservoir en de verschillende technische ruimtes. De tunnelbuis is geen onderdeel van de rondleiding, omdat de Velsertunnel gewoon open is voor verkeer.
Ook kunt u een weginspecteur ontmoeten en is er een fototentoonstelling in de ontvangtshal.
Voor kinderen is er op het terrein een workshop bloembollen maken.
Praktische informatie
Aanmelden: nee, niet nodig
Navigatieadres: Oude Pontweg 1, Velsen-Zuid
Parkeergelegenheid: ja, maar kom vooral op de fiets
Openingstijden: zaterdag 10 september van 10.00 tot 15.00 uur
Nog wat extra praktische informatie:
- Houd rekening met veel traplopen.
- Per rondleiding kunnen maximaal 10 personen mee.
- Leeftijd vanaf 10 jaar.
6. Het Haringvliet vertelt over vuurtoren Hellevoetsluis
Omdat ik tot de 19e eeuw een belangrijke marinehaven bleef, moesten de schippers natuurlijk goed geleid worden. Dat gebeurde eerst nog met een lantaarn. In 1822 pakten ze het serieuzer aan en startte de bouw van de Hellevoetse vuurtoren.
Activiteiten bij vuurtoren Hellevoetsluis
U kunt uitleg krijgen over de vuurtoren door vuurtorengidsen. Er kan slechts 1 bezoeker per keer in de vuurtoren.
Voor kinderen is er een kleurplaat.
Praktische informatie
Aanmelden: nee, niet nodig
Navigatieadres: Westkade 17, 3221 AV Hellevoetsluis
Parkeergelegenheid: ja
Openingstijden: zaterdag 10 september van 12.00 tot 16.00 uur
7. De Westerschelde vertelt over vuurtoren ‘t Hoge Licht
Om de schepen veilig vanaf de Noordzee naar mijn monding te leiden, is vuurtoren ‘t Hoge Licht van groot belang als geleidelicht. En het is niet zomaar een toren…
Activiteiten bij vuurtoren 't Hoge Licht
U krijgt een beeld van de historie van de vuurtoeren door middel van fotopanelen en maquettes. Ook is er een verdieping ingericht als 'huiskamer' van de vroegere torenwachters.
Ook kunt u de toren beklimmen waarbij u een uniek uitzicht heeft over een groot deel van Walcheren.
Praktische informatie
Aanmelden: nee, niet nodig
Navigatieadres: Zuidstraat 1, 4361 AJ Westkapelle
Parkeergelegenheid: ja, gratis
Openingstijden: zaterdag 10 september van 10.00 tot 22.00 uur
8. Het Julianakanaal vertelt over Stuw Borgharen
Stuw Borgharen is de eerste stuw die de Maas in Nederland tegenkomt. Zij zorgt ervoor dat het water niet allemaal via de Maas verder stroomt, maar vooral via mijn vaarweg. Dat is fijn voor de scheepvaart, want ik vorm 1 lange rechte route naar Maasbracht.
Activiteiten bij Stuw Borgharen
U mag over de stuw lopen, iets wat normaal gesproken nooit kan en mag. Ondertussen krijgt u tekst en uitleg over het waarom van deze stuw en de vistrap (die naast de stuw ligt).
Praktische informatie
Aanmelden: Nee, niet nodig
Navigatieadres: Sluisdijk 61, 6223 AB Maastricht
Parkeergelegenheid: ja
Openingstijden: zaterdag 10 september van 10.00 tot 16.00 uur
Monumenten 2021
Wil je graag kennismaken met de monumenten die deelnamen aan Open Monumentendag 2021? Hieronder staat het overzicht.