Terugblik hoogwater januari 2024 en situatie Bosscherveld
Januari 2024 is nat begonnen. Het water in de rivieren Maas en Rijn en het IJsselmeer en Markermeer stond hoog. In deze nieuwsfeed hielden we u op de hoogte van de maatregelen die we namen, het verloop van de waterstanden en de situatie bij de overlaatdam bij Bosscherveld.
-
Waterstanden dalen en nooddam Bosscherveld succesvol gedicht
Update: 17.06
De waterstanden in de rivieren en op de meren blijven dalen, waardoor sinds 9 januari 2024 de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging (LCO) is afgeschaald. Ondanks de extreme neerslag en het hoogwater van de afgelopen periode waren er geen grootschalige overstromingen, dankzij intensieve samenwerking met en inzet van waterschappen, het KNMI en alle andere betrokken partners.
Wel was er op sommige plaatsen sprake van lokale wateroverlast, wat natuurlijk erg vervelend was en is voor de betrokkenen. Het Watermanagementcentrum Nederland blijft de dijkbeheerders en veiligheidsregio's dagelijks voorzien van actuele data en duiding, terwijl Rijkswaterstaat de situatie op het water nauwlettend blijft monitoren.
Schadeherstel overlaatdam Bosscherveld
In de Maas bij Bosscherveld is het gat in de overlaatdam met de hulp van Defensie en hun Chinooks met stenen gevuld. Ook is er in enkele dagen tijd een nooddam aangelegd om het waterpeil in de Maas weer op hoogte te brengen. Naast de kapotte overlaatdam wordt binnenkort nog een tweede tijdelijke nooddam aangelegd. Daarna kunnen we de woonboten die gedeeltelijk zijn weggezakt weer van de bodem los gaan maken.
Afsluitend nieuwsbericht
Met dit bericht sluiten we de nieuwsfeed over het hoogwater en de situatie bij de overlaatdam Bosscherveld. We willen alle partners bedanken voor de samenwerking en hun inzet gedurende deze periode. Voor verdere updates met betrekking tot de overlaatdam kunt u terecht op de projectpagina overlaatdam Bosscherveld.
Wij willen iedereen hartelijk bedanken voor hun aandacht en interesse in deze nieuwsfeed.
-
Start testen veilige openstelling Oranjesluizencomplex
Update: 13.00 uur
Rijkswaterstaat start op 10 januari 2024 met testen of de Noorder-, Midden- en Zuidersluis en de Prins Willem Alexandersluis van het Oranjesluizencomplex Amsterdam weer veilig geopend kunnen worden. Als deze tests goed verlopen kunnen schepen weer geschut worden. De verwachting is dat dit in de loop van donderdag 11 januari 2024 het geval zal zijn. Schippers worden hierover zo snel mogelijk geïnformeerd via een Bekendmaking aan de Scheepvaart (BAS) en vaarweginformatie.nl.
-
Water vasthouden voor de zomer
Update: 16.45 uur
Het hele jaar door is Rijkswaterstaat bezig om water goed te verdelen. Overvloedig water voeren we af en we houden, ruim voor het droogteseizoen begint, zoetwater zoveel mogelijk vast.
Zoetwatervoorraad IJsselmeer
Het IJsselmeer speelt daarbij een belangrijke rol. Daarbij moeten we de balans bewaken tussen te veel en te weinig water. Ruim voordat het zomerseizoen begint, slaan we extra water op in het IJsselmeer. En voordat het stormseizoen begint in het najaar laten we het waterpeil van het IJsselmeer weer zakken om het risico op overstromingen zoveel mogelijk te beperken.
Er is niet genoeg ruimte om al het water nu al te bewaren voor de zomer. Daarvoor zouden we een extra IJsselmeer nodig hebben en dan nog past het niet. Alle beschikbare capaciteit om water op te slaan, bijvoorbeeld in waterbergingsgebieden en in het grondwater, is op dit moment volledig benut. Om het risico op overstromingen zoveel mogelijk te beperken moeten we nu juist maximaal afvoeren.
Storm- en hoogwaterseizoen
Wat ook meespeelt is dat we op dit moment nog midden in het storm- en hoogwaterseizoen zitten. Dan wil je niet hebben dat de uiterwaarden en de meren al tot de rand toe gevuld zitten met water. We hebben die gebieden nodig om het water bij een hoogwaterpiek op te vangen.
We stoppen natuurlijk wel op tijd met afvoeren. Vanaf half maart houden we het water in de meren weer zo veel mogelijk vast, als voorbereiding op een eventuele droge zomer. Dat is ruim op tijd.
-
Dalende trend in IJsselmeer, Markermeer en rivieren
Update: 15.20 uur
De afgelopen weken stond het hoge water in het IJsselmeer en Markermeer en de verhoogde waterstanden op de rivieren centraal. Sinds 24 december 2023 was de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging (LCO) opgeschaald. Nu, ruim 2 weken later, zal de LCO in de loop van dinsdag 9 januari 2024 afschalen. Zoals altijd blijft het Watermanagementcentrum Nederland, de dijkbeheerders en veiligheidsregio’s dagelijks van actuele data en duiding voorzien en houdt Rijkswaterstaat de situatie op het water nauwlettend in de gaten.
Dalende waterstanden op meren en rivieren
We hebben de afgelopen 24 uur veel water kunnen spuien naar zee. Hierdoor is het peil van het IJsselmeer aanzienlijk teruggezakt. Het water in het Markermeer staat op dit moment nog steeds hoog maar daalt sinds maandag 8 januari 2024 gestaag. Er zijn voldoende spuimogelijkheden naar het IJsselmeer en via de Oranjesluizen naar het Noordzeekanaal. Het peil in beide meren zakt op dit moment ruim 10 cm per dag. Voor het gehele IJsselmeergebied geldt dat deze dalende trend de komende periode naar verwachting gestaag door blijft zetten. Ook het water in de Rijn en Maas daalt en de afvoer bij Lobith en Eijsden gaan langzamerhand terug naar normale waarden voor de tijd van het jaar. Ook stroomafwaarts zien we deze dalende trend terug.
Lange periode verhoogde waterstand
Afgelopen zondag was niet de eerste keer deze winter dat Nederland werd geconfronteerd met verhoogde waterstanden in de Rijn. Tussen eind november 2023 en 7 januari 2024 bereikte de Rijn 4 keer een piek boven de 13 m NAP. Dit komt normaal gesproken gemiddeld 1 keer in de 5 jaar voor. Ook de Maas ondervond een flinke stijging sinds eind december 2023, met een hoogtepunt in de eerste week van januari 2024. De stijging in de Rijn leidde ook tot hoge waterstanden in het IJsselmeergebied, waarbij het IJsselmeer zijn hoogtepunt bereikte op 4 januari 2024 en het Markermeer op 7 januari 2024. Voor al deze wateren is nu een dalende trend te zien.
-
Nooddam Bosscherveld gedicht
Update: 15.00 uur
Het dichten van de nooddam bij Bosscherveld is maandagmiddag 8 januari 2024 rond 15.00 uur geslaagd. Op het laatste moment stond er nog veel stroming op de laatste smalle opening van de nooddam. Toch is het gelukt het gat vanaf land en water te dichten. Daarmee kan het waterpeil tussen Lixhe en Borgharen weer op peil worden gebracht. We verstevigen de nooddam verder. Dit doen we door extra stenen aan te brengen.
De volgende stap is het definitieve herstel aan de overlaatdam. Samen met de gemeente Maastricht en de bewoners onderzoeken we hoe we dit het beste kunnen doen.
-
Tijdelijke veerpont voor personeel en materiaal
Update: 12.55 uur
Rijkswaterstaat zet in de loop van de dag een tijdelijke veerpontverbinding in bij de overlaatdam bij Bosscherveld. Op dit moment treffen we de voorbereidingen hiervoor, zoals het aanleggen van een veerstoep. De veerpont wordt met name gebruikt voor vervoer van werknemers of materiaal dat nodig is bij de werkzaamheden aan de dammen.
Het pontje ligt ten zuiden van de tijdelijke stenen dam in het verbindingskanaal. Hij ligt daarmee buiten het noodverordeningsgebied dat door de gemeente Maastricht is ingesteld.
-
Gunstige spuimogelijkheden en dalende waterstanden
Update: 12.30 uur
De waterstanden dalen in de rivieren. Bovendien zijn er goede spuimogelijkheden voor het IJsselmeer en Markermeer.
- IJsselmeer: De spuimogelijkheden naar de Waddenzee zijn goed. Het waterpeil van het IJsselmeer vertoont dan ook een relatief snelle daling van 5 tot 10 cm per dag. De wateroverlast in buitendijkse gebieden zal daardoor langzaam maar zeker afnemen.
- Markermeer: Ook het peil van het Markermeer daalt, zij het minder snel dan het IJsselmeer. Maar ook hier zijn de vooruitzichten gunstig. Sinds gistermiddag wordt er gespuid via de Oranjesluizen en naar verwachting kunnen we vanaf vanmiddag ook spuien bij Krabbersgat (Enkhuizen) in de richting van het IJsselmeer.
- Rijn: Het waterpeil van de Rijn bij Lobith vertoont een dalende trend en zal naar verwachting in de loop van deze week terugkeren naar het normale niveau in de winter. De piek van gisteren stroomt nu langzaam door de rivieren richting het IJsselmeer en de zee.
- Maas: De Maas bij Maastricht gaat weer naar een normaal niveau, wat bijdraagt aan de algemene stabilisatie van de waterstanden in het gebied. De piek van eerder dit weekend is zo langzamerhand bij de Biesbosch aangekomen en zal via het Haringvliet naar zee stromen.
Hoewel de hoogste piek van de rivierstanden zowel letterlijk als figuurlijk achter ons ligt, blijven Rijkswaterstaat en de waterschappen de situatie de komende dagen nauwlettend in de gaten houden. Langs de grote rivieren en bij het IJsselmeer en Markermeer kan er in combinatie met wind nog steeds sprake zijn van wateroverlast bij buitendijkse gebieden.
Dat geldt ook voor sommige regionale watersystemen. Zo blijven voorlopig veel sloten en kleine wateren vol. De weer- en aanvoerverwachting zijn gunstig en er worden verder geen bijzonderheden verwacht.
-
Werkzaamheden overlaatdam afgerond, maandag verder met nooddam
Update: 20.24 uur
Vandaag heeft Defensie de definitieve werkzaamheden aan de overlaatdam afgerond, de helikopters komen morgen niet terug. De chinooks hebben nog eens ongeveer 60 zakken met stenen ‘gedropt’. Dankzij de inzet van Defensie is het gat in de overlaatdam minder diep geworden, daardoor stroomt er nu minder water weg. Ook is er verder gewerkt aan de nooddam, die wordt aangelegd tussen de woonbotennummer 36 en 38.
Maandag werken we verder aan de nooddam, dit moet zorgvuldig gebeuren en daarom doen we dit bij daglicht. Dit gaat, net als het afgelopen weekend, via land en water. Het werk aan de nooddam gaat verder tot de toestand stabiel is. Dat wil zeggen: bij een stabiele waterstand in het stuwpand tussen Lixhe en Borgharen.
De herstelwerkzaamheden aan de overlaatdam vinden op een later moment plaats.
-
Spuisluis in Oranjesluizencomplex open om water Markermeer te lozen
Update: 17.24 uur
De spuisluis in het Oranjesluizencomplex is geopend om water uit het Markermeer af te voeren via het Noordzeekanaal naar de Noordzee. We monitoren het waterpeil op het Noordzeekanaal goed. Zolang dit peil niet te hoog wordt, kunnen we de spuisluis inzetten. Het water wordt via het Spui- en Gemaalcomplex in IJmuiden op de Noordzee geloosd.
Voor de scheepvaart blijven de Oranjesluizen in het sluizencomplex vooralsnog gesloten. De Oranjesluizen bij Amsterdam zijn sinds woensdagavond 3 januari 2024 uur gestremd voor de scheepvaart vanwege het hoge waterpeil in het Markermeer. Door dit hoge peil kunnen de sluizen en sluisdeuren, die onderdeel uitmaken van de primaire waterkering, niet veilig geopend worden.
-
Waterstand Rijn bij Lobith zakt komende dagen naar normaal winterpeil
Update: 13.30 uur
Vanmorgen heeft de Rijn bij Lobith de piek van 14,35 m + NAP bereikt. Dat is iets lager dan de eerdere verwachting van 14,50 m + NAP. De Rijn is nu aan het zakken en naar verwachting is aanstaande woensdag het water op deze locatie op normaal peil. De komende dagen zal deze verhoogde waterstand door de Nederlandse rivieren richting meren en zee gaan. Er worden hierbij geen nieuwe bijzonderheden verwacht.
-
Situatie Omringdijk Marken onder controle
Update: 12.21 uur
Vanwege de hoge waterstand op het Markermeer hebben we sinds gisteravond op Marken verschillende rondes gelopen om de staat van de Omringdijk te inspecteren. Daarbij zijn geen afwijkingen geconstateerd. De situatie is stabiel en onder controle. Dat geldt ook voor een proefvak voor het dijkversterkingsproject waar water tussen het proefvak en de dijk is gestroomd. Gelet op het hoge waterpeil rond Marken blijven de inspectierondes in ieder geval tot en met maandagavond van kracht.
-
Waterstand IJsselmeer daalt
Update: 11.54 uur
De waterstand in het IJsselmeer daalt. Door de gunstige windrichting kunnen de sluizen in Den Oever en Kornwerderzand volop water vanuit het IJsselmeer naar de Waddenzee spuien. Op dit moment (zondag 7 januari 2024 om 11.00 uur) staat het waterpeil van de Waddenzee 1 m lager dan dat van het IJsselmeer. Door dit hoogteverschil kan uit het IJsselmeer zo’n 4.000 m³ water per seconde worden afgevoerd (dat zijn bijna 100 Olympische zwembaden per minuut). Van zaterdag 6 januari op zondagochtend 7 januari 2024 is het waterpeil van het IJsselmeer al 8 cm gedaald. Volgens onze waterexperts kan er dankzij de gunstige windrichting voorlopig nog flink gespuid worden. Het waterpeil van het IJsselmeer zal daardoor verder dalen en het is ook weer mogelijk om water van het Markermeer naar het IJsselmeer af te voeren. De waterstand op het Markermeer is vandaag (zondag 7 januari 2024) 1 cm hoger dan gisteren.
-
Werkzaamheden tijdelijke dam en overlaatdam weer van start
Update: 10.47 uur
We zijn vanochtend vroeg weer gestart met de werkzaamheden aan de tijdelijke dam en met het dichten van het gat in de overlaatdam! Chinooks van Defensie laten ook vandaag weer netten met daarin zware stenen in het water zakken (zie foto). Gisteren vlogen de 2 Chinook-helikopters al 57 keer naar de overlaatdam met in totaal 228.000 kg aan stenen. Vandaag verwachten we een zelfde hoeveelheid te kunnen droppen. De eerste netten zijn al zichtbaar boven het wateroppervlak.
-
Extra inspectierondes Marken
Update: 18.52 uur
Op Marken gaan we opnieuw preventief inspectierondes lopen om de Omringdijk in de gaten te houden. Dit vanwege de hoge waterstand en een situatie bij een proefvak van het project Dijkversterking Marken, waar zich water heeft opgehoogd tussen het proefvak en de omringdijk. De aannemer plaatst uit voorzorg bij het proefvak bigbags.
-
Waarom we netten met stenen gebruiken voor de overlaatdam
Update: 14.00 uur
Op dit moment dichten we met hulp van Defensie het gat in de overlaatdam. Dat doen we met zogenaamde ‘rock bags’. Dat zijn grote zakken met stenen van zo’n 4000 kg per zak. De zakken die we nu gebruiken waren onderdeel van een Europese pilot van Rijkswaterstaat en worden dus nu al meteen ingezet.
Tijdens het door de Europese Unie gesubsidieerde Interreg project Polder2C’s testten we in 2021 de toepasbaarheid van rock bags voor dijkreparatie. Dit was een idee van de Engelse Environment Agency. Na afloop van het project zijn deze rock bags overgedragen aan en opgeslagen bij Rijkswaterstaat. Voor de reparatie van de overlaatdam Bosscherveld bij Maastricht blijkt de opgedane ervaring zeer waardevol.
De rock bags lijken nu de beste oplossing te zijn, omdat deze zakken zwaar genoeg zijn om in het snel stromende water te plaatsen, zonder dat het water ze van hun plek duwt. Daarnaast zijn ze via een haak goed aan de Chinook helikopters van Defensie te bevestigen. Hierdoor kunnen ze vanuit de lucht geplaatst worden.
