Doelen en resultaten

Door het aanpassen van het waterpeil kunnen we beter inspelen op extreem droge periodes en de behoefte aan zoetwater. Als er bijvoorbeeld een dreigende droogte is, is het met het flexibel peil mogelijk om het water in het IJsselmeergebied wat hoger op te zetten. Dit doen we door de spuisluizen in de Afsluitdijk minder vaak open te zetten, zodat minder zoetwater in de Waddenzee terecht komt.

Waarom kan het waterpeil niet op een vast peil blijven?

Het is door meteorologische omstandigheden niet mogelijk om de waterstand op hetzelfde niveau te houden. Als het bijvoorbeeld hard waait op het IJsselmeer, kan het water bij een noordooster storm aan de westkant van het IJsselmeer wel een meter hoger staan dan aan de oostkant.

Afspraken over waterbeheer

Samen met de waterschappen hebben we vanuit het peilbesluit afspraken gemaakt over het waterbeheer in het IJsselmeergebied. Deze afspraken staan in het protocol Operationeel Flexibel Peilbesluit.

Het protocol is als het ware de handleiding voor Rijkswaterstaat en de waterschappen om het waterbeheer in IJsselmeergebied uit te voeren. Dit is op basis van het nieuwe peilbesluit (2018). Afgesproken is om door middel van 'lerend implementeren' dit protocol tot uitvoering te brengen. Bijstellen van dit protocol kan na jaarlijkse evaluatie en beoordelingen.

Deltaprogramma

Met dit Nieuwe Peilbesluit 2018 is uitvoering gegeven aan de Deltabeslissing Zoetwater uit 2014. De beslissing schrijft het flexibele zomerpeil voor en bepaalt dat het waterpeil in het IJsselmeer, Markermeer en de randmeren tot 2050 niet meestijgt met de zeespiegel.

Aan- en afvoer van water

De aan- en afvoer van water bepaalt de waterstanden in het IJsselmeergebied. Het meeste water (70%) stroomt via rivier de IJssel het IJsselmeer in. De rest van het water komt van neerslag, beken, kleine rivieren, afwateringssluizen of gemalen. Het teveel aan water voeren we af naar de Waddenzee. Dit gebeurt via de spuisluizen en de pompen in de Afsluitdijk: we spuien als het kan en pompen als het moet.

Het IJsselmeer als regenton

Als het water in ons land hoog staat, voert het IJsselmeer het teveel aan water af naar de Waddenzee. Het IJsselmeer houdt juist water vast als het heel droog is. Zo blijft er voldoende water beschikbaar. Rijkswaterstaat kan met een operationeel flexibel waterpeil goed inspelen op veranderende weersomstandigheden. Het waterpeil mag schommelen binnen een bepaalde, vastgestelde bandbreedte.

Zomerpeil

Het zomerpeil is flexibel. Het geeft de waterbeheerder de ruimte om het waterpeil aan te passen aan de klimaats- en weersomstandigheden. Dat gebeurt binnen de vastgestelde marges. Het waterpeil mag in de zomer schommelen tussen NAP -0,10 m en NAP -0,30 m.

Het nieuwe zomerpeil sluit beter aan bij de natuurlijke situatie: een hoger peil in het voorjaar en een lager peil aan het einde van de zomer.

Winterpeil

Het vastgestelde winterpeil verandert in de praktijk niet. Voor de waterveiligheid en de scheepvaart zorgen we ervoor dat het waterpeil niet onder NAP -0,40 m zakt in het IJsselmeer en Markermeer. In de Veluwerandmeren is dat NAP -0,30 m. Dit winterpeil blijft in ieder geval tot 2050 gehandhaafd.

Het winterpeil is ook onderdeel van de afspraken van waterbeheerders (Rijkswaterstaat, waterschappen).

Verschil zomer- en winterpeil

In de zomer staat het waterpeil nu hoger dan voor het Nieuwe Peilbesluit. Door klimaatverandering worden de zomers steeds droger. Rijkswaterstaat wil het water in het IJsselmeer en Markermeer dan kunnen vasthouden, zodat er ook in tijden van droogte voldoende zoetwater beschikbaar blijft en we zoutindringing tegengegaan.

In tegenstelling tot de zomer kan in de winter een teveel aan water ontstaan. Rijkswaterstaat houdt daarom in de winter een lager waterpeil aan. Het is dan mogelijk om bij hevige neerslag meer water uit de polders en rivieren op te vangen en af te voeren naar de Waddenzee.