Aanleg A16 Rotterdam: hoe proberen we de hinder te beperken?

‘Bouwen in dichtbevolkt gebied is sowieso een uitdaging. Daarom nemen we de bewoners, nog meer dan voorheen, mee in onze vraagstukken. We willen weten: waar bent u het meest mee geholpen?’

Het is een uniek project in een unieke situatie: de aanleg van een nieuw stuk snelweg in stedelijk gebied, in een tijd waarin vrijwel iedereen dagelijks thuis is. Waar geluidoverlast onder kantooruren vaak grotendeels onopgemerkt voorbijgaat, krijgen de bewoners van met name de Rottekade in Rotterdam nu alles mee. Deze woningen grenzen dicht aan het bouwterrein.

Werkmethoden onderzocht

Om de hinder van de aanleg van de A16 Rotterdam tussen het Terbregseplein en de A13 bij Rotterdam te verminderen, halen Rijkswaterstaat en aannemerscombinatie De Groene Boog alles uit de kast. Juist om de overlast in bebouwd gebied zo beperkt mogelijk te houden, is al vanaf het begin gekeken naar werkmethoden met minimale trillingen en geluid. De Vos: ‘We hebben de aannemer uitgedaagd een bouwmethode te vinden met zo min mogelijk overlast voor de omgeving.’

Deze methode werd gevonden in het in de grond ‘drukken’ van de damwanden, in plaats van trillen. Uit bodemonderzoeken kwam namelijk naar voren dat de Rottekade voornamelijk uit veen bestaat. Maar toen op meerdere plekken onder het veen onverwacht een harde grondlaag werd aangetroffen, was dat niet meer mogelijk. Ook het gebruikmaken van een zogenaamde trillingdempende Resonator bleek niet haalbaar. Daarom is de werkmethode na veelvuldig onderzoek veranderd van drukken naar trillen. Hiermee krijgt de aannemer de damwanden wel op diepte, maar met geluidoverlast als nadelig gevolg.

Extra maatregelen

Hoewel de geluidsvoorschriften niet worden overschreden, blijkt de hinder voor omwonenden fors. Rijkswaterstaat en de Groene Boog zochten daarom direct naar maatregelen om de overlast te beperken. ‘We monitoren, bieden alternatieve werk- en/of woonruimte aan op een locatie naar keuze, hebben gehoorkappen uitgedeeld en gebruiken geluidschermen rondom het werk. Ook hebben we de werktijden aangepast. We beginnen nu om 08.00 uur in plaats van 07.00 uur en stoppen eerder: om 16.00 in plaats van 19.00 uur. En bewoners kunnen direct met de aannemer bellen als ze daar behoefte aan hebben. Vragen worden meteen opgepakt.'

Andere beleving door corona

Dat het trillen meer geluid oplevert dan duwen is al vervelend, maar door de coronamaatregelen worden bewoners er ook meer mee geconfronteerd. ‘Mijn ervaring bij zulke projecten is dat veel mensen normaliter van 08.00 tot 17.00 uur elders zijn. Dan merk je niet zo veel van ons werk. Maar als je de hele dag thuiszit, werkt en de kinderen lesgeeft, dan is je ervaring natuurlijk heel anders. Dat doet iets met je. Ook zijn de mogelijkheden om mentaal op te laden in coronatijd veel minder: op familiebezoek, met vrienden een terrasje pakken, naar het theater of een concert, een weekendje weg.’

‘Het is geen excuus, maar die corona fietst wel overal tussendoor’, verzucht De Vos. ‘Normaal gesproken ondersteunen we bewoners bijvoorbeeld als ze een weekje weg willen. Of we organiseren een feest om te bedanken voor alle begrip. En we gaan het liefst persoonlijk bij bewoners langs om te kijken naar oplossingen. Maar dat zijn precies de dingen die niet mogen of niet kunnen. Wat dat betreft missen we ook ons speciaal geopende Expo A16 Rotterdam. Een plek waar we maquettes en proefopstellingen kunnen laten zien, zodat het meer gaat leven. En natuurlijk nemen ook dat soort dingen de overlast niet weg, maar het geeft wel meer balans.’

Pilot met inpakken heistelling

'Naast deze huidige maatregelen blijft het project zoeken naar extra oplossingen. Zo start medio april 2021 een pilot met een innovatieve methode om geluid bij heiwerkzaamheden te beperken. De heistelling wordt als het ware "ingepakt" aan alle kanten en kan als een vouwgordijn omhoog en omlaag worden gevouwen. Dit in tegenstelling tot het geluidwerende scherm dat we nu gebruiken, dat aan 1 kant staat en waarbij we steeds rekening moeten houden met de windrichting. Als dit werkt, kunnen we deze methode breder inzetten. Omwonenden geven aan voorzichtig positief te zijn over dit geluidwerende scherm.’

Out of the box-oplossingen

Daarnaast benadrukt De Vos dat het project nadrukkelijk openstaat voor álle ideeën van omwonenden. ‘Wij onderzoeken zelf al wat in de uitvoering beter kan, maar we willen juist ook out of the box meedenken over hoe we het welbevinden van bewoners verbeteren. We hoeven het niet alleen te zoeken in de techniek. Wat kan bijvoorbeeld afleiding geven? Wat maakt de beleving anders? Dat is waarschijnlijk voor iedereen verschillend, maar naar dat soort maatwerk zijn we wel op zoek.'

Tweewekelijks evalueren

Het intrillen van de damwanden duurt nog tot en met juli 2021. Vanaf mei start ook het storten van de betonnen bouwkuipen. Ook dat gaat niet zonder overlast: ‘Elke bouwkuip moet in 1 keer gestort worden, wat afhankelijk van de omvang van de bouwkuip 20 tot 60 uur duurt. Dit betekent dat ’s nachts doorwerken onvermijdelijk is en de directe omgeving de betonpomp en vrachtwagens kan horen.’

Het projectteam doet er alles aan om ook deze hinder te beperken: ‘We schermen de bouwplaats af met geluidwerende doeken en bieden we de bewoners in de directe omgeving aan om in een hotel te overnachten. We proberen zo veel mogelijk maatwerk te bieden. Het bouwverkeer mag in de avond en nacht geen gebruikmaken van de bouwbruggen. Tot slot worden de betonwagens tussen 19.00 en 07.00 voorzien van een stille achteruitrijsignalering om de geluidshinder naar de omgeving te beperken’.

Omgevingsadviseurs van Rijkswaterstaat en De Groene Boog zitten iedere 2 weken met een groepje bewoners om tafel over hoe ze het werk ervaren, welk werk op stapel staat en welke maatregelen zouden kunnen helpen. ‘We willen bewoners zo veel mogelijk meenemen in onze vraagstukken en we willen weten: waar bent u het meest mee geholpen?’

Over de A16 Rotterdam

De nieuwe A16 Rotterdam wordt momenteel aangelegd om het verkeer op de A13 en A20 vlotter te laten doorstromen en de bereikbaarheid van Rotterdam, Lansingerland en de omliggende gemeenten te verbeteren. Deze 11 km lange snelweg verbindt de A16 ter hoogte van het Terbregseplein met de A13 bij Rotterdam The Hague Airport. U leest hier meer over op de projectsite van de A16 Rotterdam.