Op vakantie naar het Waddengebied? Zo helpt u de broedvogels een handje

Op stranden, kwelders en zandplaten zoeken vogels een veilige plek om te broeden en hun jongen groot te brengen. Het is broedseizoen en dat betekent: honden aanlijnen, opletten en genieten op afstand.

De rol van Rijkswaterstaat

Als coördinator Natura 2000 bij Rijkswaterstaat focust Mirjam Bakker zich onder andere op de bescherming van broedvogels. ‘Ik houd me bezig met de uitvoering van natuurmaatregelen, en zorg onder meer voor het plaatsen van nestbeschermers, het afsluiten van kwetsbare gebieden, het regelen van toezicht en het monitoren van de broedresultaten.’

‘Uiteindelijk draait mijn werk om het realiseren van de doelen die in de Natura 2000-beheerplannen zijn vastgelegd,’ vertelt ze. ‘Voor 13 broedvogelsoorten in de Waddenzee, zoals de grote stern, visdief en bontbekplevier, is bepaald hoeveel broedparen we willen bereiken. Tot nu toe is dat slechts voor 4 soorten gelukt. Er is nog veel werk aan de winkel, om de kwetsbare natuur in de Waddenzee te beschermen. Samen met alle beheerders en partners zetten we de schouders eronder!’

We nemen in het Waddengebied het voortouw voor het Natura 2000 beheerplan Waddenzee en Noordzeekustzone, en ook terreineigenaar en beheerder. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met partners zoals Vogelbescherming Nederland.

Een broedseizoen vol maatwerk

De bescherming van broedvogels vraagt om maatwerk. Op drukbezochte locaties, zoals het Groene Strand van Ameland is communicatie belangrijk. ‘We plaatsen borden, leggen uit waarom een stuk strand tijdelijk afgesloten is, en proberen verstoring zoveel mogelijk te voorkomen om vogels echt rust en ruimte te geven,’ legt Mirjam uit.

Ook in gebieden met een tekort aan natuurlijke broedplekken nemen we initiatief. Zo zijn er een aantal broedpontons geplaatst, bijvoorbeeld in waddenhavens. Vogels als de visdief maken hier dankbaar gebruik van. Dit seizoen zijn al zo’n 130 kuikens geteld op het broedponton de Sternstee in Lauwersoog!

Niet alles is maakbaar

Toch laat de natuur zich niet dwingen. ‘We kunnen niet alles sturen,’ zegt Mirjam nuchter. ‘Een noordoostenwind kan nesten laten overstuiven, een meeuwenkolonie kan een hele broedplaats verwoesten. En dan is er nog de invloed van menselijk gedrag, of factoren buiten onze grenzen, bijvoorbeeld als vogels overwinteren in Afrika. De Waddenzee is dan 1 schakel in de hele keten, maar wel een hele belangrijke.’

Toch gebeuren er ook wonderen. Zo verplaatste een kolonie grote sterns zich dit jaar van Texel naar de Rottums, nadat de nesten eerder waren leeggeroofd door meeuwen. ‘Ze hebben een ongelooflijke overlevingsdrang. Ze organiseren zichzelf opnieuw, en vinden een plek waar ze wel kunnen broeden. Dan zie je de veerkracht van de natuur.’

De magie van trekvogels

Wat het werk bijzonder maakt? ‘De vogels zelf,’ zegt Mirjam stralend. ‘Trekvogels als de noordse stern vliegen van de Zuidpool naar het Waddengebied en weer terug. Dan zit ik daar met mijn verrekijker, en denk ik: jij komt van de andere kant van de wereld. Dat is zo indrukwekkend.’

De komende jaren willen we verder inzetten op zonering en afspraken die gelden voor het hele Waddengebied. ‘We moeten echt prioriteren en duidelijke keuzes maken: waar liggen de belangrijkste foerageergebieden en broedgebieden, en hoe zorgen we daar voor rust? De samenwerking met andere partijen is daarin onmisbaar.’

Wat ze het liefst wil meegeven? ‘Gun de vogels hun plek. De Waddenzee is voor hen geen vakantiebestemming, maar een noodzaak. En elke meter die we kunnen vrijhouden, maakt het verschil tussen verdwijnen en voortbestaan.’