(Beeldtitel: Kustlijnzorg. Met zand de kustlijn in topconditie houden zodat Nederland beschermd blijft tegen de zee.) STUWENDE MUZIEK VOICE-OVER: Nederland strijdt al eeuwen tegen de Noordzee. Ja, wij Nederlanders zijn wereldberoemd om het buiten de deur houden van de Noordzee, met duinen, dammen en dijken. (De zee vanuit de lucht. Co Verdaas, deltacommissaris:) CO VERDAAS: We wonen in een prachtig land, maar miljoenen mensen wonen ook lager dan hier de zee, dus als wij geen duinen hadden en geen Deltawerken, zouden we hier niet kunnen wonen. We zijn veilig en dat blijven we voorlopig ook, maar het is nooit vanzelfsprekend en ook nooit gegarandeerd. Dus we moeten blijven investeren en zorgen voor onze kust en dan kunnen we hier met een gerust hart blijven wonen. VOICE-OVER: We werken met de zee samen en moeten ons er soms tegen verdedigen. Dat doen we met waterbouwkundige wonderen als de Afsluitdijk en de Deltawerken. (Mensen lopen over een strand.) Maar de belangrijkste troef in ons treffen met het water zijn het strand en de duinen. We staan het strand en de duinen onvermoeibaar bij in hun onstuimige taak de zee buiten te houden. Dat doen we al sinds 1990 vanuit het programma Kustlijnzorg. HANNE WINGENS: Vanuit Rijkswaterstaat meten we de kust en vanuit Kustlijnzorg weten we zo waar er weer zand bij moet om te zorgen dat de kustlijn op z'n plek blijft. Daarna brengen we zand aan op de plekken waar er weer zand bij moet. Dat doen we met zandsuppleties: grote baggerschepen halen het zand op zee en brengen het aan op het strand of net voor de kust. Zo zorgen we ervoor dat Nederland beschermd blijft tegen de zee en niet kleiner wordt. (Aldus Hanne Wingens, contractadviseur Kustlijnzorg Rijkswaterstaat.) VOICE-OVER: Onze belangrijkste verdedigingslinie krijgt heel wat te verwerken: wind en stroming, bodemdaling en zeespiegelstijging. Een worstelpartij met de elementen, die strand en duinen zonder onze hulp zouden verliezen, maar dankzij Kustlijnzorg houden ze stand. (Anna Sprenkeling, boswachter Staatsbosbeheer Texel:) ANNA SPRENKELING: Dankzij Kustlijnzorg verdwijnen de duinen niet in de zee. De wind krijgt nu dus de kans om het duingebied te versterken in plaats van dat het verloren gaat. Vers zand stuift het gebied in en die dynamiek is van levensbelang voor een gezond duingebied vol met diversiteit, zoals duinviooltjes en parelmoervlinders. VOICE-OVER: We versterken de kustlijn ieder jaar met 10 miljoen kubieke meter zand. Al dat zand beschermt Nederland tegen overstromingen vanuit zee en houdt ons veilig en droog. Maar het klimaat verandert. We krijgen steeds meer water te verduren door een hogere zeespiegel. Dankzij Kustlijnzorg zijn we daarop voorbereid. We doen al dertig jaar onderzoek en blijven onderzoeken hoe we Nederland veilig houden. (Martin Baptist, kustecoloog bij Wageningen Marine Research:) MARTIN BAPTIST: In het programma Kustlijnzorg zijn ik en mijn collega's betrokken bij die gevolgen van kustsuppleties, strandsuppleties, vooroeversuppleties, voor de gevolgen op de natuur met de bedoeling om dat zo goed mogelijk te kunnen plannen. Hoe vaak wil je terugkomen op een bepaalde plek, zodat de natuur weer de tijd krijgt om te herstellen? Daarbij onderzoeken we dus de bodemdieren hier in het water en we onderzoeken de vissen die hier leven, want het is ook nog eens een belangrijke kinderkamer, onze kust. Heel veel vissen groeien hier op, daar leven allemaal vogels van, dus dan kijken we naar de verbanden tussen zandsuppleties, bodemdieren, vissen en vogels. Zo kijken we naar het hele ecosysteem om dat zo goed mogelijk te plannen. (Hester Loeff, eigenaar bij Het Wonderkabinet, strandjutter:) HESTER LOEFF: Ik verzamel fossielen die ik op het strand vind. Ik kan niet over het strand lopen zonder op zoek te zijn naar dingen. Altijd kijk ik naar de grond en kijk ik wat er te vinden is. Vooral veel schelpmateriaal, maar ook botmateriaal, archeologisch materiaal. Eigenlijk is er ontzettend veel te vinden op het strand. Onze kust is natuurlijk ontzettend mooi, het is echt een stuk natuur. Ik hoop dat er door de suppleties steeds weer nieuw mooi materiaal terechtkomt op het strand. VERDAAS: We kijken zeker al naar de toekomst en dan kijken we naar de verschillende mogelijkheden om ons land veilig te houden, ook als de zeespiegel stijgt. Wat er in ieder geval voor nodig is, is dat we nu ook goed voor onze duinen en keringen blijven zorgen, dat we voldoende zandvoorraad aanvoeren en vastleggen, zodat we in elk scenario voorbereid zijn op wat er komen gaat. (Een zeehond gaat het water in.) VOICE-OVER: Dankzij het harde werken van heel veel mensen genieten we met een gerust hart van de zee. Al decennialang houden we met trots onze kustlijn intact, en dat blijven we doen, met eerbied voor onze geduchte tegenstander: de prachtige, maar woeste Noordzee. (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl/kustonderhoud. Samen met de waterschappen houden we de kustlijn op z'n plek. Met ruimte voor de natuur, drinkwaterwinning, toerisme en recreatie. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2025.) RUSTIGE MUZIEK DIE WEGEBT
Kustlijnzorg
Rijkswaterstaat beschermt Nederland tegen overstromingen. Dat doen we met structureel onderhoud van internationale allure. Zo versterken we de Nederlandse kust jaarlijks met gemiddeld 10 miljoen m3 zand. Hiervoor was dat gemiddeld 12 miljoen m3.
Wat zegt de breedte van het strand over de kustveiligheid?
Door de wind, zee en stroming verdwijnt er zand van het strand. Hoewel het er misschien zorgwekkend uitziet, zegt de breedte van het strand niet direct iets over de veiligheid van de kust. In onderstaande video leggen we uit wanneer Rijkswaterstaat wel en niet ingrijpt.
Waar moet er zand bij voor het onderhoud van de kust?
We bekijken elk jaar waar er zand bij moet voor het onderhoud van de kust. In deze video kunt u zien hoe we dat doen.
Zonder kustwerkzaamheden geen strand
Rijkswaterstaatreporter Bart Kuijpers stelt zichzelf de vraag: Zonder kustwerkzaamheden verdwijnt het strand, Hoe dan?! Tijdens een gesprek met expert Gert Jan Harpe beantwoordt hij deze en meer vragen over het verdwijnende Nederlandse strand én wat Rijkswaterstaat doet om dit te voorkomen.
'De kust van...'
Om onszelf tegen het water te beschermen, onderhouden we de Nederlandse kust met het Rijkswaterstaatprogramma Kustlijnzorg. Maar we zorgen ook voor een goede balans tussen de verschillende functies van de kust zoals veiligheid, natuur, economie, drinkwaterwinning en recreatie. In 'De kust van...' duiken we in de persoonlijke verhalen achter de verschillende onderdelen van Kustlijnzorg.
De kust van Hans
Hans Buisman werkt voor Hoogheemraadschap van Delfland. In deze video vertelt hij waarom geiten ervoor zorgen dat de Nederlandse kust in topconditie blijft.
De kust van Martin
Martin Baptist is kustecoloog. In deze video vertelt hij bijzondere ecosystemen onderwater en op het strand, de effecten van waterbouwkundige ingrepen op de natuur en de zoektocht naar nature-based solutions. Door middel van onderzoek en planning hoopt hij bij te dragen aan een gezonde kust voor mens en dier.
De kust van Hester
Ontdek de bijzondere wereld van fossielen en archeologisch materiaal op het strand met conservator Hester. Van mammoetbotten tot werktuigen van neanderthalers, er is altijd wel iets te vinden op het dynamische strand. Leer meer over de geschiedenis van onze kust en hoe Rijkswaterstaat werkt aan duurzame oplossingen voor kustonderhoud.
De kust van Peter
Peter Glas is deltacommisaris. In zijn werk zoekt hij samen met anderen naar antwoorden op vragen als 'hoe houden we het hier veilig?' In deze video geeft hij antwoord op deze vraag.
De kust van Diederik
In deze video zie je hoe Rob Veerman, geboren en getogen aan de kust van Zeeuws-Vlaanderen, een nieuwe work-out heeft uitgevonden gebaseerd op het oudste transportmiddel van de mens: de slee. Rob neemt je mee over het strand en door de duinen en laat zien hoe de kust kan dienen als krachtplek voor bezinning en reflectie.