Hoeckelingsdam weer een natuurparadijs
20 jaar geleden is in het IJmeer de Hoeckelingsdam aangelegd als compensatiemaatregel voor de bouw van IJburg. Deze luwtedam omsluit, samen met Polder IJdoorn en de Uitdammerdijk, de Kinselbaai. Door verzakking, stroming en golfslag zonk een deel van de dam weg onder water. Voor het behoud van de Hoeckelingsdam was herstel noodzakelijk. In de 2e helft van 2024 is dit herstelwerk van start gegaan.
De Hoeckelingsdam is verstevigd en op hoogte gebracht met zand en stortsteen dat vrijkwam bij de versterking van de Markermeerdijken. Hiervoor heeft Rijkswaterstaat samengewerkt met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en de Alliantie Markermeerdijken. Ook heeft het Deltafonds Zoetwater een bijdrage gedaan om de broed- en foerageergebieden voor trekvogels te verbeteren.
Eerder in 2025 is de tijdelijke aantakking met de dijk, voor de uitvoering van de werkzaamheden, verwijderd. Hoeckelingsdam was voor het broedseizoen weer een eiland.
Bouwen met natuur
Door te bouwen volgens de principes van ‘Building with Nature’ is zand uit de omgeving slim hergebruikt. Dit is niet alleen duurzaam en goedkoper, maar beperkt ook het aantal vervoersbewegingen. Het zand is in 1 grote hoop achter de stenen dijk gelegd en zal zich de komende jaren door waterbewegingen over de Kinselbaai verspreiden. Dit heeft als voordeel dat de waterplanten zoveel mogelijk behouden blijven.
Tegelijkertijd zorgt dit voor een groter leefgebied van vogels zoals de visdief en de zwarte stern. Voor vogels is ook een deel van de zanddam met grind en schelpen afgewerkt. Om te zorgen voor genoeg luwte in de Kinselbaai is aan de zuidkant een rijshoutdam aangelegd. Deze dam zorgt ervoor dat het zand binnen de Kinselbaai blijft en niet in het IJmeer terechtkomt.
Ecoloog John van den Belt: ‘Het broedseizoen is nog in volle gang. Na het broedseizoen kunnen we monitoren of er veel gebruik gemaakt is van de dam door bijvoorbeeld oude nesten te tellen. Wel hebben we vanaf de dijk al goed kunnen zien dat er veel animo is van vogels voor de Hoeckelingsdam. Dit is ook de verwachting in een pionier situatie: er is dan veel ruimte met weinig begroeiing waar pioniersoorten als de kleine plevier, meeuwensoorten en visdiefjes op af komen.'
Dubbele winst voor natuur en milieu
Met het terugbrengen van de Hoeckelingsdam als natuureiland is een mooi voorbeeld ontstaan van hoe mens en natuur hand in hand kunnen werken aan een duurzame toekomst.
Het herstel draagt niet alleen bij aan de doelen voor de ecologische toestand voor de waterkwaliteit (Kaderrichtlijn Water), maar ook aan de gestelde instandhoudingsdoelen van Natura 2000.