[Beeldtitel] Steengoed. Dijkversterking Marken [Ondertitel] We versterken de dijk om Marken, laag voor laag. Bij twee stukjes – de proefvakken – zijn we al zo goed als klaar. Daar ligt de dijk op hoogte. Bij de waterlijn storten we grove stenen. Die stortstenen breken de golven. Tegen de dijk leggen we basalt, een natuurlijk materiaal. Basaltstenen zijn sterk en ze passen bij Marken. Het leggen van basalt is vakwerk. Slechts een tiental mensen in Nederland heeft dit ambacht nog in de vingers. Dankzij deze twee proefvakken testen we elke stap van de dijkversterking in de praktijk. We finetunen de aanpak voordat we de rest van de dijk versterken. In 2028 is de hele dijk klaar. Marken is dan weer 50 jaar beschermd tegen het water. [Eindleader] Meer informatie? rijkswaterstaat.nl/dijkversterkingmarken Een productie van Rijkswaterstaat ©2025
Zetstenen en stortstenen op Marken: frontlinie tegen golven en erosie
De eerste 2 versterkte stukken van de dijk op Marken zijn bijna klaar. Eind juli 2025 gaan deze proefvakken open voor bewoners en bezoekers. Dan is goed te zien hoe de nieuwe dijk eruit komt te zien: steen aan de buitenkant, en klei met later nog gras aan de binnenkant.
De stenen tegen de dijk vormen de eerste bescherming tegen golven. Dit voorkomt erosie. Deze stenen zijn belangrijk voor een sterke dijk die jarenlang mee moet gaan. Waar komen die stenen vandaan en waarom gebruiken we juist deze?
Stortsteen uit België
Op het onderste deel van de dijk, bij de waterlijn, wordt stortsteen toegepast. Dit is meestal kalksteen. Ook op Marken is dat het geval. Dit kalksteen bestaat uit miljoenen jaren oude versteende schelpen en afzettingen. Ondanks dat ze grotendeels uit zicht blijven, vormen de stortstenen de 1e verdedigingslinie tegen het water. Wanneer een golf op deze stenen botst, wordt de kracht al aanzienlijk verminderd voordat de golf de stenen hogerop de dijk bereikt.
Basalt
De laag stenen op het talud van de dijk, zetsteen genoemd, bestaat uit zogeheten basaltzuilen. Basalt is een vulkanisch gesteente. Het staat bekend om zijn hardheid en duurzaamheid. Bij de dijkversterking op Marken hergebruiken we dan ook de oude basaltzuilen. Zetsteen helpt om golven die tegen de dijk slaan af te zwakken en erosie van de kern van de dijk te voorkomen.
Per schip naar Marken
Omdat Nederlandse kalksteen te zacht is, halen we het stortsteen voor Marken uit België. Via gecontroleerde explosies worden in de groeve grote brokken losgemaakt. Deze stenen worden ter plekke gesorteerd en per schip naar Nederland vervoerd. De reis naar Marken duurt ongeveer 3 dagen. Transport over water is een efficiënte en duurzame keuze om grote hoeveelheden steen te verplaatsen. Eenmaal aangekomen storten we de stortstenen in het water.
Met de hand gelegd
Daarna begint het echte ambacht: het leggen van de basaltzuilen op de dijk. Dat gebeurt nog steeds met de hand: een vak dat nog maar weinig mensen in Nederland beheersen. De stenen worden netjes tegen elkaar aan gerold en gezet, precies zoals dat vroeger ook ging.
Strenge kwaliteitseisen
Zowel de stortstenen als de basaltzuilen moeten aan strenge eisen voldoen. Voor elk deel van de dijk berekenen we precies welke soort, grootte en zwaarte nodig is. De basaltzuilen hebben hun kracht al bewezen. Die mogen nog eens 50 jaar mee. De stortstenen komen met certificaten die laten zien dat ze bestand zijn tegen vorst, dooi en erosie. Zo weten we zeker dat de dijk de kracht van het Markermeer en de Gouwzee aankan.