Hoogwater door heel Nederland

LCO-voorzitter Elja Huibregtse: ‘Deze situatie is bijzonder, omdat op ons gehele watersysteem tegelijkertijd hoge waterstanden zijn.’

Huibregtse is een van de voorzitters van de LCO, dat onderdeel is van het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN). Bij het WMCN werken verschillende organisaties samen, waaronder Rijkswaterstaat. Huibregtse: ‘We werken samen met verschillende adviseurs en deskundigen van onder meer het KNMI en de Unie van Waterschappen.’

Het LCO komt in actie bij hoge waterstanden op meerdere watersystemen of extremere waterstanden op 1 watersysteem. Huibregtse: ‘Zowel op de rivieren, de meren en ook aan de kust is er momenteel hoogwater. Los van elkaar is dit niet heel bijzonder, dat kan zelfs meerdere keren per jaar voorkomen. Maar dat alles nu samenvalt, de regionale watersystemen door regen al erg vol zitten en er ook veel wind staat, is een unieke situatie.’

Hoogwater in de rivieren

‘De hoogwatergolf op de rivieren beweegt zich de komende dagen door Nederland richting de zee,’ legt Huibregtse uit. Vrijdagavond 24 november 2023 wordt de hoogwatergolf op de IJssel verwacht bij Kampen. Die komt dan zaterdagavond 25 november uit op het IJsselmeer. Op de Waal zal de hoogwatergolf vrijdagavond 24 november bij Dordrecht zijn. Vrijdag 24 november en zaterdag 25 november stuwt de noordwesterwind het water richting de kust.

Waar al het water samenkomt

Dat het hoogwater in de rivieren en de sterke noordwesterwind aan de kust samenkomen, vraagt om maatregelen. Alle waterbeheerders zijn dan ook al een tijdje bezig met de voorbereidingen.

'De afgelopen maanden heeft het erg veel geregend. De rivieren en meren zitten dus behoorlijk vol. Rijkswaterstaat spuide bijvoorbeeld al water vanuit het IJsselmeer, via de Afsluitdijk naar de Waddenzee, om de waterstand te verlagen. Dit kon alleen niet maximaal, omdat het water in de Waddenzee te hoog was of de wind net in de verkeerde richting stond. Dan kun je niet al het water kwijt.’

Waterkeringen sluiten

Om het land tegen het hoge water te beschermen zijn verschillende waterkeringen gesloten. Zo sloten donderdagavond 23 november in Zuid-Holland de Hollandse IJsselkering en de Haringvlietsluizen.

Een dag later, vrijdag 24 november, sloot om 10.00 uur de Ramspolkering bij Kampen. En in Delfzijl sloten in de nacht van donderdag 23 op vrijdag 24 november de dijkdoorgangen en de haven. Door de hoge waterstanden vervallen ook veerdiensten naar Ameland, Schiermonnikoog en Vlieland.

Ruimte voor de rivier

Om al het water toch kwijt te kunnen, lopen gebieden die daarvoor bedoeld zijn vol of gaan meestromen. Zoals bijvoorbeeld de uiterwaarden en de Noordwaard bij de Biesbosch. ‘De Noordwaard is ontwikkeld om de rivieren bij hoogwater te ontlasten. Dus als in die regio te hoge waterstanden zijn, stroomt het water door de Noordwaard.’ Het is de derde keer in de historie van de Noordwaard dat dit gebeurt. De eerste keer was bijna 4 jaar geleden.

Hinder scheepvaart

Het sluiten van keringen of sluizen zorgt voor hinder voor de scheepvaart. ‘Op het moment dat er stormvloedkeringen of sluizen sluiten, kunnen schepen vertraging ondervinden of niet doorvaren. Dit is afhankelijk van hoe de kering of sluis eruitziet.’

Dalende waterstanden

De verwachting is dat de waterstand in het rivierengebied en aan de kust in de loop van zaterdag 25 november weer gaat dalen. De sterke westerwind gaat dan ook liggen. De waterstand in het IJsselmeergebied blijft hoog, maar zorgt niet voor problemen.