Deze video duurt 4 minuten en 41 seconden Werkzaamheden in de Rottemerentunnel Beeldtekst: Rottemerentunnel STEFAN VAN DER VOORN, CONTRACTMANAGER A16 RIJKSWATERSTAAT: In 2030 hebben we als Rijkswaterstaat de doelstelling om klimaatneutraal en circulair te gaan werken. Daar komt heel wat bij kijken. En daarom zijn we vandaag bij de A16 in Rotterdam en staan we hier in de Rottemerentunnel waar we laten zien dat het echt kan. En dat is een hele uitdaging, want tunnels gebruiken heel veel energie. Hoe we dat gaan doen, gaat Hans Pos me uitleggen in de testlocatie in Amsterdam. Beeldtekst: Samen op weg naar een duurzame toekomst Hans komt aan bij de testlocatie en ontmoet daar Hans Pos, ontwerp- en testmanager bouwcombinatie De Groene Boog (Croonwolter&dros) STEFAN: Goeiemorgen, Hans. HANS: Morgen, Stefan. Ga je mee naar de testlocatie? Stefan en Hans lopen naar Hans zijn bureau STEFAN: De eerste energieneutrale tunnel, het is een interessant ontwerp. Hoe doe je dat nou? HANS: Nou, als eerste kijken we naar de energievoorziening voor alle installaties. Alle tunnels die tot nog toe gebouwd worden die hebben een wisselspanning als voeding voor alle installaties. Terwijl een heel groot deel van de installaties werkt eigenlijk allemaal op gelijkspanning. Ik heb hier een laptop staan die laptop, die werkt op gelijkspanning en toch komt er wisselspanning uit het stopcontact. Dan heb je zo'n blok nodig om dat om te zetten. Nou, die wordt alleen maar warm. Zonde van de energie die verloren gaat en het is ook minder betrouwbaar. Een animatie van de nieuwe Rottemerentunnel HANS: Dus wat wij gedaan hebben: we hebben alle installaties die gelijkspanning nodig hebben gaan wij voeden met gelijkspanning. STEFAN: En wat voor maatregelen heb je nog meer bedacht? HANS: Nou ja, we zijn nu onderzoek aan het doen naar de verlichting om te kijken van: hebben we nou werkelijk zoveel ledverlichting nodig of kan het ook allemaal wel wat minder zodat het nog steeds veilig is en nog steeds een goeie beleving heeft. En wij hebben gemerkt dat je daar behoorlijk energie kan besparen. We gebruiken coating op de wanden zodat we een goede reflectiewaarde op de wanden hebben. En bij de ingang gebruiken we licht asfalt. Zodat je, waar de meeste verlichting zit, dan ook licht asfalt hebt. Ook dat je betere reflectiewaardes krijgt. STEFAN: En hoeveel leveren al die maatregelen dan op? HANS: Ongeveer 50% minder energie ten opzichte van een standaard tunnel. STEFAN: Oké, 50%. Maar dat is nog geen nul, Hans. HANS: Nee. En om het tot nul te krijgen, zetten we op drie locaties zonnepanelenvelden neer en daarmee komt de nul op de meter te staan. STEFAN: Je vertelde net over het testen – kan je daar al iets van laten zien? HANS: We hebben hier een hele tunnel. En als jij nou hier zo kijkt, dan kan je zien wat de wegverkeersleider straks te zien krijgt. En dan kan ik in de tunnel in het 3D-model de installaties bedienen. Nou ga ik even voor weggebruiker spelen, Stefan. Ik sta in de tunnel en er is hier iets met m'n auto aan de hand. Dus ik ga even een hulppostkast openen. STEFAN: Ja, daar linksboven gaat hij nu open. HANS: In totaal hebben we wel iets van 350 testprotocollen. Om alle testen uit te voeren voor degene die wegverkeersleider is; maar ook testen voor de deelinstallaties; doet de verlichting wat 'ie moet doen? En zo testen we het hele systeem door. STEFAN: Hans, hartstikke bedankt. Ik ben weer veel wijzer geworden over het ontwerp en het testen van de tunnel en ga nu naar Rotterdam om te kijken hoe we de zonnepanelen gaan inpassen. Stefan verlaat de testlocatie, komt aan bij het Terbregseplein te Rotterdam en ontmoet daar Tom Leest, omgevingsadviseur Rijkswaterstaat STEFAN: We zijn hier in het Terbregseplein en ik ga samen met Tom Leest kijken naar hoe we de zonnepanelen goed inpassen. Tom, vertel hoe gaan we dat nu doen? TOM: Nou, wij staan nu hier. En dit is één van de drie locaties: Terbregseplein waar we zonnevelden willen gaan toepassen. Illustraties van de zonnepanelenvelden TOM: Daarmee wekken we dus energie op, maar de energie die we opwekken en niet gebruiken, die wordt in eerste instantie teruggeleverd aan het net. Maar we hopen eigenlijk dat we op een goed moment die energie ook direct kunnen opslaan. Dat zou echt de kers op de taart zijn, want dan zijn we honderd procent zelfvoorzienend als project. Er wordt ook op die locaties nadrukkelijk rekening gehouden met waterberging voor het klimaat, maar ook met biodiversiteit. Illustraties van de A16 Rotterdam STEFAN: Alles in de oksel van de snelweg. TOM: Klopt, je rijdt Rotterdam binnen en als een soort duurzaam entree zie je dan het zonneveld dat je tegemoet straalt. STEFAN: Nou, wat een mooie oplossing. Bedankt. Een medewerker steekt zijn duim op en zwaait naar de camera vanuit zijn constructievoertuig STEFAN: Een energieneutrale snelweg. Bij de A16 doen we dat, inclusief een tunnel van 2,2 kilometer. En ook bij alle andere projecten van Rijkswaterstaat doen we er alles aan om onze duurzaamheidsdoelstellingen te halen in 2030. Wil je meer zien van de A16? Volg ons dan in deze serie waarin ik jullie volgende keer meeneem bij de emissieloze bouwplaats. Beeldtekst: Samen op weg naar een duurzame toekomst Beeldtekst: Programma Duurzaamheid en Leefomgeving Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op www.rijkswaterstaat.nl Beeldtekst: Een productie van Rijkswaterstaat – © 2022
0 op de meter bij de A16 Rotterdam
In oktober 2025 openen we de A16 Rotterdam, een 11 km lange snelweg aan de noordrand van Rotterdam die de A13 bij Rotterdam The Hague Airport en de A16 bij knooppunt Terbregseplein met elkaar verbindt. De A16 Rotterdam, met daarin de 2,2 km lange Rottemerentunnel, wordt ’s werelds 1e energieneutrale snelweg met tunnel. Hoe hebben we dat voor elkaar gekregen? U leest het hier.
Een gemiddelde tunnel verbruikt behoorlijk wat energie. Dat klinkt misschien gek, maar tunnels zijn, met tientallen systemen als ventilatoren, noodhulpkasten en verlichting, echte grootverbruikers. De verlichting en veiligheidsinstallaties bijvoorbeeld, die draaien dag en nacht. En toch is de A16 Rotterdam de 1e energieneutrale snelweg ter wereld met tunnel. Hoe dan?
Gelijkstroom
Daarvoor moeten we het eerst hebben over uw waterkoker en koffiezetapparaat thuis. Die werken op gelijkstroom. Maar uit het stopcontact komt wisselstroom. Daarom zit er een adapter in zo’n apparaat: die zet wisselstroom om in gelijkstroom. Handig natuurlijk, maar hierbij gaan wel energie en warmte verloren.
In deze tunnel hebben we dat slimmer aangepakt. Hier voeden we de meeste installaties, zoals camera’s, luidsprekers en verlichting, rechtstreeks met gelijkstroom. Daardoor zijn er geen energieverslindende omvormers meer nodig. Zo besparen we op energie en materialen: we hoefden namelijk veel minder kabels en kabelgoten aan te leggen!
Maar, er is meer. En dat heeft te maken met de verlichting. Aan het begin van de tunnel is er namelijk veel licht nodig: zo maken we de overgang van buiten naar binnen, en andersom, zo klein mogelijk. Op deze plek ligt nu reflecterend asfalt. En de tunnelwand is daar bekleed met een speciale laag. Het resultaat? Het licht bij de tunnelingang kaatst beter terug, waardoor de lampen minder fel hoeven te branden. En minder felle verlichting betekent: minder stroomverbruik.
Duurzaam ontwerp
Ook in het ontwerp dachten we duurzaam. Daarom hebben we veel onderdelen in de tunnel modulair ontworpen. Dat betekent dat ze makkelijker te onderhouden en vervangen zijn. Neem bijvoorbeeld de camera’s in de tunnel. Als die over een poosje vervangen moeten worden, kunnen veel onderdelen best nog een ronde mee. Daarom gaan ze tegen die tijd naar een bedrijf dat er weer nieuwe camera’s van maakt.
Een duurzame tunnel betekent ook: aandacht voor duurzaam onderhoud. We houden het energieverbruik van alle systemen in deze tunnel goed in de gaten. Als iets ineens veel meer stroom verbruikt dan normaal, weten we: daar is wat aan de hand. Zo kunnen we snel ingrijpen, nog voor er een storing ontstaat.
Zelf energie opwekken
Maar je wordt pas echt energieneutraal als je niet alleen minder verbruikt, maar ook zelf energie opwekt. Daarom liggen er langs de A16 Rotterdam 3 zonnevelden: bij het begin- en eindpunt van de A16 Rotterdam, bij de aansluitingen met de A13 en de A16, en halverwege de nieuwe snelweg. In totaal leveren ruim 5.000 zonnepanelen alle energie die we nodig hebben.
En als we op sommige dagen meer energie opwekken dan we gebruiken, dan slaan we wat overblijft op in batterijen. Zo zorgen we dat het stroomnet niet overbelast raakt en kunnen we ook bij bewolkt weer en in de nacht onze eigen energie gebruiken.
Onderstaande video is gemaakt over onze energieneutrale snelweg.
Openingsfestival
Wilt u dit duurzame hoogstandje zelf bekijken nog voordat er verkeer rijdt? Dat kan tijdens het openingsfestival op zaterdag 27 september 2025. Tussen 11.00 en 17.00 uur bent u van harte welkom!
Wandel door de Rottemerentunnel, waar we speciaal voor die dag een museum hebben ingericht, en beluister de wandelpodcast. Of fiets door de tunnel, nu het nog kan! U kunt ook een kijkje nemen bij de marktkramen van lokale organisaties of bij het podium, met allerlei bijzondere optredens en een van de feestelijke workshops volgen. Kortom, voor ieder wat wils.
Wilt u erbij zijn? Aanmelden kan op de projectwebsite van de A16 Rotterdam.