Verbreding van de A2 bij Het Vonderen – Kerensheide: zoeken naar sporen van nederzettingen

Zo ook bij de uitbreiding van de A2 Het Vonderen – Kerensheide. ‘Je wilt niets belangrijks over het hoofd zien.’

Met archeologische opgravingen kom je erachter of een gebied historische waarde heeft. ‘Daarbij volgen we de procedure Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA)’, vertelt Wim Hendrix, inhoudelijk adviseur archeologie en cultuurhistorie bij Rijkswaterstaat. In een eerder verschenen nieuwsbericht vertelde hij al over het belang van archeologisch en cultuurhistorisch onderzoek. ‘Van het verleden kan je veel leren. Er is vroeger al een hoop informatie verloren gegaan door gebrek aan zorgvuldigheid.’

Leidraad voor aanbesteding

Voordat we als Rijkswaterstaat een aanbesteding voor het daadwerkelijke archeologisch onderzoek opzetten, moeten we bepaalde basisinformatie over het gebied inzichtelijk hebben. Zo moeten we weten wat we op welke plekken aan cultuurhistorisch waarde zouden kúnnen tegenkomen. Daar komen we achter met archeologisch vooronderzoek. Bij het verbreden van de A2 Het Vonderen – Kerensheide ligt dit vooronderzoek in handen van RAAP, onder supervisie van Royal HaskoningDHV.

Royal HaskoningDHV zet de relevante informatie uit het vooronderzoek in het aanbestedingsdossier. ‘Daar komt veel bij kijken’, zegt Jasper Hoeve van Royal HaskoningDHV. ‘Bijvoorbeeld hoe het areaal eruitziet, hoe om te gaan met grond die niet van Rijkswaterstaat is en welke voorwaarden gemeenten stellen aan de uitvoering van het archeologisch onderzoek. Tot hoe diep er onderzoek gedaan moet worden bijvoorbeeld. De archeologische informatie is een belangrijk onderdeel van het aanbestedingsdossier.’

Zoeken in de grond

Royal HaskoningDHV vroeg RAAP die archeologische informatie te verzamelen. ‘Zij hebben expertise op archeologisch vlak. Wij zorgen voor de begeleiding, het omgevingsmanagement en de verwerking van hun informatie.’ Inmiddels heeft RAAP zijn bureauonderzoek afgerond. ‘Hierdoor weten we dat er in dit gebied mogelijk cultuurhistorisch belangrijke plekken zijn’, aldus Marc Ruijters, projectleider bij RAAP. ‘Daarvoor onderzochten we landschappelijke kaarten, historische topografische kaarten, luchtfoto’s en documenten van eerdere werkzaamheden.’

Het gebied langs de snelweg A2 is al duizenden jaren populair, mede dankzij rivieren en beken. ‘Er is heel veel gebeurd op deze locatie’, zegt Ruijters. ‘Met grondboringen brachten we de grondlagen nader in kaart. Daarbij zijn we interessante plekken tegengekomen waar mogelijk nog sporen van nederzettingen kunnen zitten. Ook keken we bijvoorbeeld of er sliblagen aanwezig zijn die duiden op vroegere overstromingen. Die jongere lagen dekken de archeologische waarden in oudere lagen dan af. Daarmee worden die waarden niet direct bedreigd door de verbreding van de A2 en kunnen ze misschien in de grond blijven zitten. Alles wat uit het onderzoek komt, noteren we in een rapport en geven we door aan Royal HaskoningDHV.’

Voorkomen van vertraging

Ruijters: ‘Na de grondboringen volgt nog 1 stap in het vooronderzoek: het graven van ‘proefsleuven’. Dan wordt er steekproefsgewijs gekeken of er op interessante plekken inderdaad iets van archeologische of cultuurhistorische waarde in de grond zit. Als alle archeologisch en cultuurhistorisch interessante plekken langs het traject zijn onderzocht, opgegraven en/of vastgelegd, kan de aanleg van het nieuwe traject van de A2 beginnen.’

‘Je wilt niet pas tijdens bouwwerkzaamheden op archeologische of cultuurhistorische vondsten stuiten’, vult Hoeve aan. ‘Dan moeten die werkzaamheden stopgezet worden. Dat vertraagt het hele proces.’‘Bovendien’, zegt Ruijters, ‘hoe mooi zou het zijn een nederzetting uit de prehistorie te vinden? Zoiets belangrijks wil je niet over het hoofd zien, laat staan per ongeluk kapotmaken!’