Natuurdata open voor iedereen?!
17 september 2022, m’n eerste wintervogeltelling zit er op. Uit het verre Siberië zijn alweer 359 smienten aangekomen. Als vrijwilliger verzamel ik al jaren natuurdata. En het leuke is, in mijn werk als informatiespecialist Natuur bij Rijkswaterstaat heb ik deze gegevens hard nodig.
Natuur en natuurherstel zijn erg belangrijk, vooral in een volgebouwd land als het onze. Rijkswaterstaat treft dan ook allerlei natuurgerichte maatregelen. Denk aan ecologisch bermbeheer langs snelwegen, of de aanleg van nevengeulen in uiterwaarden. En daar hebben we betrouwbare gegevens voor nodig. Meer dan 10.000 vrijwillige vogeltellers zorgen daarvoor.
Betalen voor data
Ik vind het belangrijk dat alle verzamelde gegevens voor iedereen beschikbaar zijn. Maar zover is het nog niet. De data worden opgeslagen door Wageningen Marine Research, Sovon en enkele kleinere organisaties. Tot nu toe moeten gebruikers van natuurdata zoals adviesbureaus, gemeenten, Rijkswaterstaat, maar ook burgers deze ‘bronhouders’ hiervoor betalen. Terwijl die data grotendeels door vrijwilligers verzameld worden…
Transparante overheid
Er is nóg een belangrijke reden voor ‘open data’: inspelen op de vraag naar een meer transparante overheid. Ik kom best veel mensen tegen die betwijfelen of het wel zo slecht gaat met de natuur. Wel, met de meeste watervogels gaat het goed, maar dat geldt niet voor veel plant- en diersoorten. Dat weten we door die tellingen. Met beter toegankelijke data zou er minder wantrouwen zijn!
Als informatiespecialist Natuur kijk ik welke gegevens Rijkswaterstaat nodig heeft
Als informatiespecialist Natuur kijk ik welke gegevens Rijkswaterstaat nodig heeft, en hoe mijn collega’s die data kunnen krijgen. Collega’s die bijvoorbeeld bezig zijn met beheer van grote wateren zoals het IJsselmeer. Of die onderzoeken of verbreding van een snelweg effect heeft op planten en dieren. Om hen beter te helpen, hebben we met de grote bronhouders afgesproken om gegevens van de grote wateren als open data beschikbaar te stellen.
Website
Hiervoor is een website gebouwd, waarop mijn collega’s de voor hen relevante data kunnen selecteren en raadplegen. Zoals gegevens van vissen, vogels, bodemdieren en waterplanten. Makers en eerste proef-gebruikers van die site zijn er erg blij mee. Maar het gaat slechts om een klein deel van alle benodigde gegevens. Voor data over bijvoorbeeld de Veluwe, het Groene Hart of over insecten moet nog steeds betaald worden.
Duur en tijdrovend
Momenteel vragen overheden voor bijvoorbeeld de evaluatie van programma’s of projecten met regelmaat bijna identieke gegevens op. Daarvoor moeten zij allemaal afzonderlijk een duur en tijdrovend inkoopproject opzetten. Overheden betalen dan dus 2 keer of zelfs meer voor hetzelfde! Dit doet me denken aan de treffende, maar wel wat cynische quote uit de sciencefictionfilm Contact (1997): First rule in government spending ‘Why build one when you can have two at twice the price?’.
Goede afspraken!
Het zou zoveel eenvoudiger zijn als we met de bronhouders financiële en serviceafspraken kunnen maken over álle verzamelde data. En dat iedereen, overheden en burgers, zélf bij de gegevens kan.
Veel tellers zijn bang dat gebruikers ‘hun’ gegevens onjuist interpreteren, of er misbruik van maken
Het zal best nog wat voeten in de aarde hebben om dat goed te regelen. Veel tellers zijn beducht om hun gegevens te delen. Ze zijn bang dat gebruikers ‘hun’ gegevens (waarneming van soort, met locatie erbij) onjuist interpreteren, of er misbruik van maken. Er worden immers nog steeds orchideeën uitgegraven of nesten van zeldzame vogels verstoord zodra locaties bekend zijn.
Veel te winnen
Dus natuurdata open voor iedereen? Met goede afspraken over toegang tot gegevens van kwetsbare soorten denk ik dat dit kan.
Met open data valt veel te winnen. Voor natuur, tellers én gebruikers. Het begin is er!
Meer weten?
Meer weten over samenwerking op het gebied van (open) natuurdata? Lees dan het artikel in ons e-zine Zakelijk en Innovatie.
