Eerder anticiperen door 14-daagse verwachting waterstand Rijn
Kan ik mijn vee in de uiterwaarden laten grazen? Kan ik die 2 extra containers dit weekend nog meenemen? Staan mijn gasten veilig aan de oever van de Rijn? Zomaar wat vragen van boeren, schippers en campingeigenaren. Voor hen en vele anderen is het belangrijk om te weten hoeveel water er via de Rijn bij Lobith Nederland binnenkomt. In natte én in droge tijden.
Samen met partners uit binnen- en buitenland ontwikkelde Rijkswaterstaat een 14-daagse verwachting. Eric Sprokkereef, adviseur bij het Watermanagementcentrum Nederland, vertelt er meer over.
‘Hoeveel water er bij Lobith ons land binnenkomt, bepaalt de vaardiepte voor de scheepvaart en de beschikbaarheid van water voor landbouw, natuur en drinkwater in een groot deel van ons land’, vertelt Eric. ‘Ook voor de veiligheid tegen overstromingen is het essentieel om te weten hoeveel water er bij Lobith Nederland binnenstroomt en wat we de komende periode kunnen verwachten. Vanuit het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN) in Lelystad houden wij samen met de waterschappen de waterstanden van de Rijn en de Maas het hele jaar nauwlettend in de gaten.’
Wat hebben jullie ontwikkeld?
‘We werkten altijd al met 4-daagse verwachtingen, maar hebben nu ook een 14-daagse verwachting van de waterstand en de wateraanvoer van de Rijn bij Lobith ontwikkeld.’
Waarom is zo’n 14-daagse verwachting belangrijk?
‘Veel goederen gaan per schip over de Rijn naar Duitsland. De waterstand bij Lobith is een belangrijke factor voor de vaardiepte, waarop schippers baseren hoeveel lading ze kunnen meenemen. Op basis van de 14-daagse verwachting kan een schipper nu over een langere termijn beter inschatten hoeveel lading er op het schip kan. De afweging daarvoor blijft de verantwoordelijkheid van de schipper. Om ze daar zo goed mogelijk bij te ondersteunen geven we in de grafiek duidelijk aan wat we zeker en niet zeker weten. Dat geldt ook voor anderen die de grafiek gebruiken, zoals waterschappen.’
En bij extreme weersomstandigheden?
‘Bij droogte of hoogwater speelt de langeretermijnverwachting ook een belangrijke rol. In drogere perioden groeit het belang van de Rijn voor de waterverdeling. Hoe eerder je kunt beginnen met het herverdelen van water en het afstemmen van maatregelen hoe beter. Ook drinkwaterbedrijven, boeren die hun vee in de uiterwaarden hebben en campings die langs rivieren liggen kunnen door de langeretermijnverwachting eerder anticiperen. Bij hoogwater is het van belang dat waterbeheerders tijdig maatregelen nemen om Nederland te beschermen tegen wateroverlast.’
Hoe komt zo’n verwachting tot stand?
‘We werken met computermodellen waarin het stroomgebied van de Rijn gemodelleerd is. In rekenmodellen nemen we onder meer informatie mee over de breedte en diepte van de vaargeul, vegetatie en hellingen. Ook voeden we de computer met data over het weer, zoals neerslag, temperatuur en verdamping. Met al die data gaan we rekenen, waar uiteindelijk een verwachting voor de waterstand uitkomt.’
‘Uiteindelijk presenteren we een pluimverwachting. Een beetje hetzelfde als het KNMI doet met de temperatuur en de neerslag. In het begin is die pluim smal, wat redelijk zeker betekent. Naarmate je verder in de toekomst kijkt wordt de pluim breder, en de verwachting dus onzekerder.’
Met wie werk je samen?
‘Met de evenknieën van Rijkswaterstaat in Duitsland, Luxemburg, Oostenrijk, Frankrijk en Zwitserland en met de weersinstituten in die landen. Van 1000 verschillende locaties in het stroomgebied krijgen we data. Het gaat hierbij om een continue datastroom die door een computer automatisch wordt verwerkt. Samen met onze partners in het buitenland zijn we constant bezig om die rekenmodellen verder te verbeteren. Denk hierbij aan een uitbreiding van de data, het aantal rekenmodellen en de rekenkracht die voor de berekenen nodig is. Je kunt dus wel stellen dat de 14-daagse verwachting de uitkomst is van een goede internationale samenwerking. Erg mooi!’