Bermonderhoud

00:00:04 Rosalie Heins: Ecologen schrokken ervan hoeveel hagedissen ze daar toen hebben weggevangen. We hebben dichtheden gevonden van bijna 1000 dieren per hectare. Dat kennen we nog niet eens van natuurgebieden. 00:00:14 Voice-over (Botte Jellema): Je luistert naar de podcast van Rijkswaterstaat. Mijn naam is Botte Jellema. Deze keer ontmoet ik Rosalie Heins, adviseur ecologie bij Rijkswaterstaat. Je associeert Rijkswaterstaat misschien niet direct met natuur, maar... 00:00:28 Rosalie Heins: Stiekem zijn we de grootste natuurbeheerder van Nederland. 00:00:32 Voice-over (Botte Jellema): Dat gaat over de grote watergebieden zoals de Waddenzee, de Noordzee en het IJsselmeergebied. Kleiner dan dat, maar zeker niet weinig zijn ook al die bermen en wallen. De begroeiing is mooi om naar te kijken en voor de dieren fijn om te zijn, maar dat heeft voor Rijkswaterstaat ook een functie voor de veiligheid. Daar horen we in deze aflevering meer over en we horen over hoe sommige snelwegbermen grotere populaties aan beschermde dieren hebben dan natuurgebieden. Het is niet voor niets dat er een behoorlijk aantal ecologen in dienst is bij Rijkswaterstaat. 00:01:02 Rosalie Heins: We hebben wel eens geprobeerd te inventariseren, maar op een gegeven moment liepen we al heel gauw vast. Je hebt ecologen zoals ik en je hebt ecologen die heel veel weten van de vogels in het IJsselmeergebied, maar je hebt ook mensen die heel veel weten van alle macrofauna en onderzoek doen in het laboratorium over alle plankton die in het water zitten. Moeten we die dan ook bij de ecologen rekenen? Op een gegeven moment wisten we het niet meer. 00:01:25 Botte Jellema: Op hoeveel zat je toen ongeveer? 00:01:25 Rosalie Heins: Volgens mij zitten we op meer dan 100 ecologen inmiddels. 00:01:31 Voice-over (Botte Jellema): Hoewel er in de snelwegberm veel valt te zien, is het voor ons misschien niet de veiligste plek om af te spreken, nog afgezien van dat het er erg lawaaiig is. Dus kiezen we voor de wal van het Amsterdam-Rijnkanaal in de buurt van Houten, een plek waar proeven worden gedaan met beheer, inzaaien en soorten. 00:01:49 Rosalie Heins: Het loopt dwars door Utrecht heen. We zijn nu in het gebied ten zuiden van Utrecht. 00:01:55 Botte Jellema: Het is een fantastische omgeving hier. Heel veel groen. We lopen een beetje op de dijk. Ik wist niet eens dat een kanaal per se een dijk nodig had, maar dat is zo. Dit is veel meer een dijk voor dat water hier aan de andere kant zie ik nu. Het Amsterdam-Rijnkanaal heeft een bepaald waterniveau en kennelijk is dat lager dan het gebied hieromheen. Zo zie je nog weer eens wat. 00:02:19 Voice-over (Botte Jellema): De wal waar we lopen is voor het grootste deel net gemaaid. Daar zegt Rosalie straks nog wat meer over, maar er is ook een stukje waar nog lange grassen staan en niet alleen grassen, zo kunnen we zien. 00:02:31 Rosalie Heins: Dat is nu een uitdaging, want omdat het gemaaid is moet je even goed kijken, maar je ziet dat er behalve gras ook allerlei andere dingen staan. Wilde peen staat er, en smalle weegbree zie ik zo staan. 00:02:48 Botte Jellema: Je zei nog: vraag me niet om te determineren. 00:02:51 Rosalie Heins: Zonder bloemen maakt het het nog uitdagender. Ik ben geen vegetatiekundige. 00:02:56 Botte Jellema: Als ik daar nu kijk, zie ik volgens mij ook nog een klaver. 00:03:00 Rosalie Heins: Ik zie ooievaarsbek en smeerwortel staan. Verschillende soorten distels staan er nog. 00:03:05 Botte Jellema: Distels inderdaad. Dat lijken me scheuten van de bomen. 00:03:09 Rosalie Heins: Dat is de populier, die zich heeft lopen uitzaaien. Dat klopt. Als dat gemaaid wordt, is die weer weg. 00:03:15 Botte Jellema: Maar het is niet voor niks dat je hier zoveel verschillende soorten kan ontdekken, want dat hebben jullie hier expres gedaan. 00:03:24 Rosalie Heins: Sowieso proberen we al onze bermen een tot twee keer per jaar te maaien, wat meer kruidenrijk stimuleert, waarbij twee keer per jaar vaak het beste is, ecologisch gezien. 00:03:37 Botte Jellema: Voor wie dat niet weet: ten opzichte van bijvoorbeeld boerenland is dat substantieel minder. 00:03:41 Rosalie Heins: Wat je bijvoorbeeld ziet: het sportveldje om de hoek in de wijk wordt 24 keer per jaar gemaaid om dat mooi strak en grassig en kort te houden. Ecologisch gezien is het dan heel eenzijdig. Dan staat er één soort plant, misschien twee, en dat zijn grassen. Dat is niet helemaal waar ik als ecoloog warm van word. 00:04:03 Botte Jellema: Waarom zou je dat dan doen? Dat heeft een reden. 00:04:07 Rosalie Heins: Het heeft een reden. Om te beginnen, Rijkswaterstaat staat in eerste instantie ook voor veiligheid. Vanuit veiligheid is het slim als er op de dijken meer variatie in zit dan alleen grassen. Dat zijn we nu aan het onderzoeken. Als er meer soorten staan, zijn er bijvoorbeeld in een droge periode meer soorten die het overleven en dus niet afsterven, waardoor die dijken niet beschadigd en niet kaal worden. 00:04:32 Botte Jellema: Waterveiligheid heb je het dan over? 00:04:33 Rosalie Heins: Ja, waterveiligheid in dit geval. 00:04:36 Botte Jellema: Het is dus zo dat als je verschillende soorten hebt, een dijk daar steviger van wordt? De begroeiing zorgt ervoor dat een dijk sterker wordt? 00:04:44 Rosalie Heins: Dat is wat we onder meer hier aan het onderzoeken zijn. Ze zijn hier bezig met een proef waarbij we samenwerken met Wageningen Universiteit, waarbij bekeken gaat worden of dan daarmee de doorworteling beter wordt van het hele gebied. In droogteperiodes zullen er altijd een aantal soorten sterven, want die trekken het niet omdat het te droog is. Dat hebben we in 2018 helemaal mooi gezien met dat hele droge jaar. Dat zijn dingen waar we dan op voorbereid moeten zijn. Door meer diversiteit te hebben zijn er meer soorten die het simpelweg overleven. 00:05:14 Botte Jellema: Wat voor soorten hebben we het dan over? Doe ik het weer, vraag ik je naar soorten. Dat moet ik niet doen. Ik weet er niet veel van, maar van een distel weet ik: een distel wortelt heel diep. Dat is dan zo'n soort overlever. We weten dat distels heel lang in droogte kunnen overleven. 00:05:39 Rosalie Heins: Omdat je dus die planten hebt die allerlei verschillende niveaus en wortels hebben, kunnen ze van verschillende stukken nog maximaal al het vocht uit de bodem halen. Veel planten hebben verschillende overlevingsmechanismes om ervoor te zorgen dat ze minder vocht verliezen als het droog is. Op die manier, hoe meer soorten je hebt, hoe optimaler het gebied benut wordt. 00:06:02 Voice-over (Botte Jellema): Dat draagt bij aan de biodiversiteit. Hoe meer soorten er staan, hoe meer insecten erop afkomen. 00:06:08 Rosalie Heins: Dan heb je meer soorten. Daarmee dragen wij ons steentje bij aan die biodiversiteit van Nederland. 00:06:14 Botte Jellema: Is die biodiversiteit belangrijk voor Rijkswaterstaat? 00:06:17 Rosalie Heins: Een duurzame leefomgeving is heel belangrijk voor Rijkswaterstaat, en biodiversiteit is daar een onderdeel van. Dus dat maakt daar veel uit. 00:06:25 Voice-over (Botte Jellema): Verschillende soorten planten zorgen voor verschillende soorten insecten, die op hun beurt weer voor verschillende soorten andere dieren zorgen. Die wisselwerking tussen organismen is precies waar een ecoloog zich mee bezighoudt. 00:06:37 Rosalie Heins: Hoe meer biodiversiteit er is, hoe meer soorten er zijn en hoe meer soorten elkaar opeten, om hetzelfde voedsel concurreren, en elkaar daarmee in evenwicht houden. Er werkt niemand zo hard als die natuur om zichzelf continu in evenwicht te houden. 00:06:52 Botte Jellema: Misschien kunnen we nog heel even iets naar beneden lopen. Ik wil niet dat we struikelen. Dat is weer niet de bedoeling. Ik dacht: misschien kunnen we hier nog even wat dingen zien die hier groeien. Blijf daar gerust. Ik geloof dat ik iets betere schoenen aanheb. 00:07:12 Rosalie Heins: Dat is smeerwortel. Die bloeit en daar komen vaak veel bijen op af. 00:07:16 Botte Jellema: Dat is weer een uitloper van een boom volgens mij of een spruitig iets. Word je hier gelukkig van als je deze onderberm van het kanaal zo ziet? 00:07:29 Rosalie Heins: Het kan altijd beter in mijn ogen, maar ik word hier op zich al heel blij van dat er veel verschillende soorten staan. Het idee is dat we de bodem zo schraal mogelijk willen krijgen om zoveel mogelijk soorten te krijgen uiteindelijk. 00:07:46 Voice-over (Botte Jellema): Een van de dingen die Rosalie doet, is kijken hoe je het beste voor elkaar krijgt dat er verschillende planten gaan groeien. Daar heeft het maaien mee te maken. 00:07:57 Botte Jellema: Het zal misschien mensen dan verbazen dat je dan überhaupt nog maait. Misschien is een soort eerste idee of reactie erbij: dan maai je toch helemaal niet meer. 00:08:08 Rosalie Heins: Je moet wel maaien. In eerste instantie simpelweg: als je niet maait - we zagen het net - komen de bomen op, dus dan hebben we geen grassen meer. We willen geen bomen wat dat betreft in dit soort plekken, maar meer grassige vegetaties. Een grassige vegetatie kan heel kruidenrijk zijn. Dan is dus het idee dat we maaien en afvoeren. We maaien het. Dan laten we het twee tot vijf dagen liggen en daarna wordt het gras afgevoerd. Daarmee verschraal je die bodem. Zo haal je de voedingsstoffen uit de bodem. 00:08:37 Botte Jellema: Als het gras verrot, wordt dat bijna een soort van compost voor de bovenlaag? 00:08:43 Rosalie Heins: Ja, anders wordt het inderdaad compost. Wat je wil is: hoe schraler de bodem, hoe meer kruiden je krijgt. Andersom, een boer zal jaarlijks zijn grasland vaak bemesten, omdat die met name grassen wil hebben. Wij willen hier graag het omgekeerde. We willen niet alleen maar grassen, dus gaan we maaien en afvoeren. Daarmee wordt de bodem steeds schraler. Dat is een heel lang proces. Dat kan jaren duren, maar als je dat jaren volhoudt, werkt dat goed. Dat werkt dus het beste vaak met twee keer per jaar maaien. 00:09:15 Botte Jellema: Jullie doen dat op een heel specifiek moment, als ze net gebloeid hebben. 00:09:19 Rosalie Heins: Vanaf 15 juni mag er gemaaid worden en dat doen onze aannemers dan. Dat is ongeveer de periode dat veel planten vaak al zaad hebben gezet. Dan kan er gemaaid worden. Het ligt een beetje aan het jaar. Dan hebben we het zaad gezet, dan maaien we, en dan laten we het liggen. Dan kan het zaad er een paar dagen uitvallen. 00:09:52 Botte Jellema: Je wijst naar een streepje op de weg. 00:09:54 Rosalie Heins: Dit is een streepje op de weg. Dit betekent dat we bij één van de proefvakken staan. Dan kunnen de onderzoekers terugvinden: hier moeten we de metingen doen voor de vegetatieopnames om te meten hoeveel soorten er staan en hoe het groeit. Niet dat we nu hele grote verschillen zien, want omdat het dus net gemaait is, zien we niet zoveel. 00:10:17 Botte Jellema: Het dorre gras ligt er nog, maar dat is zo bruin dat dat heel ingewikkeld is om daar nog wat tussen te ontdekken. Dan zou je het bijna aan de bladeren of de steeltjes moeten zien, maar dat is toch ingewikkeld? 00:10:28 Rosalie Heins: Ja. We zijn hier aan het onderzoeken of het uitmaakt of je verschillende soorten inzaait van tevoren of niet. Of dat dat een meerwaarde heeft en hoeveel invloed beheer erop heeft. We hebben zulke grote bermen. Je kunt heel leuk massaal gaan inzaaien, maar heeft dat ook zin? Heeft het niet bijvoorbeeld veel meer zin om die bermen goed en op een goede manier te beheren? Wat is dan precies de goede manier? Daar hebben we nu de afgelopen jaren veel meer aandacht voor en dat zijn we nu hier onder meer aan het onderzoeken om te kijken: wat is dan de beste manier om zoveel mogelijk die biodiversiteit te stimuleren? 00:11:10 Rosalie Heins: Langs de snelwegen hebben we een aantal van dit soort proeven. Daar zijn we bijvoorbeeld aan het kijken: heeft het extra meerwaarde om gefaseerd te beheren? Daarbij laten we plukken gras staan. Vooral voor insecten heeft dat heel veel meerwaarde, want die insecten en hun voedsel maai je ook weg. Al die solitaire bijen hebben binnen een hele kleine straal van een paar 100 meter alles nodig het jaar rond. Ze moeten voedsel kunnen vinden, verblijfplaatsen, dat soort dingen. We zijn dus aan het kijken: heeft gefaseerd maaien op plekken een meerwaarde en krijgen we daarvan meer insecten? Dat lijkt redelijk hoopgevend te zijn. 00:11:54 Botte Jellema: Is dit een beetje een schrale berm? 00:11:57 Rosalie Heins: Nee. Smeerwortel alleen al is een indicatie dat het redelijk voedselrijk is. 00:12:05 Botte Jellema: Hier moet nog wat gebeuren? 00:12:06 Rosalie Heins: Ja, hier moeten we nog wat langer [onhoorbaar 00:12:10] voeren. Natuurontwikkeling is niet iets wat je vandaag op morgen regelt. Natuur is niet zo snel, dus je moet het even de tijd geven. Als ecologen denken wij niet in dagen of in jaren, maar in decennia voordat je het ergens over hebt. 00:12:29 Voice-over (Botte Jellema): Nog even over die bermen. 00:12:37 Botte Jellema: Wij zijn nu hier bij een berm van een kanaal, het Amsterdam-Rijnkanaal, maar dit is niet de enige berm- en groenstrook die Rijkswaterstaat heeft. Om alles wat Rijkswaterstaat heeft, ligt zo'n beetje een strook groen. 00:12:54 Rosalie Heins: Ik heb het heel even stiekem opgezocht van tevoren. We hebben ongeveer 3200 kilometer Rijksweg. Dat komt neer op globaal 1800 hectare aan bermen langs de wegen en ongeveer meer dan 1000 hectare langs de kanalen. We hebben het dan niet eens over de uiterwaarden, het open water of dat soort dingen. Dan heb je het over redelijk wat hectares. 00:13:22 Botte Jellema: Wat voor soort hectares zijn dat? Als autoweggebruiker zie ik het als de zijkant van een weg, maar het is meer dan dat. 00:13:33 Rosalie Heins: Het is veel meer. Omdat die bermen langs die wegen zitten, doorkruisen ze alle landschappen van Nederland en hebben we dus bijvoorbeeld in Limburg hele bijzondere bermen die vol met orchideeën staan, ook hele bijzondere populaties met orchideeën, maar hebben we in het Noorden van het land... 00:13:52 Botte Jellema: Koolzaad! Dat weet ik dan toevallig. 00:13:56 Rosalie Heins: Precies. We hadden hier in het midden van het land hele grote stukken met koolzaad. We zitten dwars door veenweidegebieden heen. Alle natuur van Nederland doorkruis je. 00:14:07 Botte Jellema: In ecologisch opzicht, wat zijn dat voor stukken natuur? 00:14:12 Rosalie Heins: Heel erg variërend. Er zitten dus hele rijke stukken bij die voor natuur minder interessant zijn, maar er zitten ook hele bijzondere stukken bij. Vooral bijvoorbeeld de snelwegen die dwars over de Veluwe gaan en over de Utrechtse Heuvelrug, die gaan dwars door heidevelden heen. Daar hebben we hele grote populaties met reptielen zitten, zoals zandhagedis en gladde slang. In 2015 is er een heel mooi voorbeeld geweest van dat we hagedissen, en reptielen überhaupt, hebben moeten wegvangen, omdat er wegwerkzaamheden waren langs de snelweg en daar de boel bij de A12 verbreed is. Daar schrokken ecologen van hoeveel hagedissen ze daar toen hebben weggevangen. We hebben dichtheden gevonden van bijna 1000 dieren per hectare. Dat kennen we nog niet eens van natuurgebieden. 00:14:57 Botte Jellema: Dat is heel bijzonder. 00:14:58 Rosalie Heins: Als je daar even heel simpel over nadenkt, is het ergens ook logisch. Het zijn hele rustige gebieden, er komt niemand, predatoren zitten er heel weinig. Het zijn hele lange linten waardoor ze elkaar niet heel erg beconcurreren en ondertussen is er een continue influx van insecten die meegevoerd worden met een snelweg waarschijnlijk. Dat maakt het heel interessant voor ze. 00:15:22 Botte Jellema: Is een auto of een vrachtwagen geen predator in zekere zin, dus vijanden? 00:15:29 Rosalie Heins: In zekere zin, maar voor zo'n hagedis valt dat mee. Een hagedis zal niet snel de snelweg helemaal oplopen. Hij gaat misschien op het eerste stukje zitten, vlak langs die heidestukken om op te warmen langs het asfalt, maar daar rij je niet met een auto. Dan heb je het over de eerste 20 centimeter. Daar ga je niet komen langs de snelweg. 00:15:48 Botte Jellema: Dan doe je iets verkeerd. 00:15:49 Rosalie Heins: Precies. Dan is er iets mis. Een snelweg oversteken zullen ze vervolgens ook niet heel snel gaan doen. Het is zo'n groot stuk met niks waar ze niks te zoeken hebben. Dat willen ze helemaal niet doen. 00:16:03 Botte Jellema: Dus dat valt wat mee. Er worden genoeg dieren aangereden trouwens. 00:16:08 Rosalie Heins: Er worden genoeg dieren aangereden, maar het feit dat er zulke hoge dichtheden aan hagedissen op dit soort plekken gevonden worden, geeft aan dat het op zich een goed gebied is waar ze goed kunnen overleven. 00:16:19 Botte Jellema: Wat doet Rijkswaterstaat eraan om dat in stand te houden? 00:16:23 Rosalie Heins: We hebben een verplichting eraan. Bijvoorbeeld die hagedissen, die zijn beschermd. Daarvoor maken wij, voordat wij aan het werk gaan, een protocol met hoe omgegaan moet worden met dit soort dieren. Er moeten vaak werkzaamheden uitgevoerd worden. Als je beheerswerkzaamheden gaat uitvoeren, let je er dus op dat je dat doet in een periode dat die hagedissen daar tegen kunnen. Dat is vaak als ze niet in winterslaap zijn, want dan zitten ze onder de grond en kunnen ze niet wegvluchten, maar ook niet als ze net hoogzwanger zijn of die jongen net uit hun eieren gekropen zijn. Vaak is dat dan bijvoorbeeld september, oktober dat je grotere werkzaamheden in dat soort gebieden in ieder geval start. 00:17:01 Voice-over (Botte Jellema): Wanneer je in de auto zit, kan je daar soms ook iets van zien. 00:17:05 Rosalie Heins: Wat bijvoorbeeld een hele leuk is: je hebt de A28 tussen Zeist en Amersfoort. Daar hebben we hele mooie heidebermen. Die doorkruisen daar de Utrechtse Heuvelrug. Als je goed kijkt, zie je een aantal plekken waarvan je denkt: wat is dat voor een open zandige plek? Zelfs als je achter het stuur zit, valt het op, al zou ik aanraden om met name op de bijrijdersstoel te zitten. 00:17:27 Botte Jellema: Dit is een tip voor de bijrijder, dus niet voor de bestuurders. 00:17:29 Rosalie Heins: Dan zie je open zandige plekken. Die hebben we daar expres gemaakt, want die zijn dus speciaal voor die zandhagedis aangelegd. Die zandhagedis wil zijn eieren leggen in open zand, dus wij hebben daar wat stukjes open gegraven, zodat ze daar hun eitjes kunnen leggen. Die eitjes die rijpen daar. Daar komen baby-hagedisjes uit. Rond augustus kruipen er allemaal kleine hagedisjes uit. Als je zo meteen in augustus langs die stukken rijdt, dan denk je: hier lopen nu baby-hagedisjes. Je ziet ze niet, maar je weet het: ze zijn er. Die moeten dan dus als de wiedeweerga een plekje gaan vinden in die bermen om al heel snel een beetje aan te vetten en daarna de winter in te gaan. Dat doen ze vaak in muizenholletjes en zo die in die bermen zitten. Dan zie je misschien de beesten zelf niet, maar als je dus zo'n open plek ziet kun je weten: ik ben hier in de buurt van hagedissen. 00:18:28 Rosalie Heins: We hebben een heel leger aan dieren en beesten die langs die snelwegen zitten, maar ook die eronder doorgaan, die eroverheen gaan. We hebben op plekken dassenburchten die in het talud zitten van de snelweg. 00:18:43 Botte Jellema: Is dat goed of verkeerd trouwens? 00:18:46 Rosalie Heins: Dat is goed in de gaten houden en zolang het voor geen problemen zorgt, laten we die beesten lekker zitten en heeft dat vaak alleen maar een meerwaarde. Die dassen willen hun holen maken boven de grondwaterstand, dus die zitten altijd een beetje in heuveltjes. Als je dan in bijvoorbeeld een heel laaggelegen gebied zit, dan is de grondwaterstand te hoog en kunnen ze daar geen holen maken. Dan precies juist in de talud van die snelweg hebben ze een plek. Een heel mooi voorbeeld is vlakbij Utrecht, aan de oostzijde van Utrecht. Dat is best een laaggelegen gebied. Daar zouden ze normaal gesproken helemaal geen plek kunnen vinden om een burcht te bouwen, maar omdat wij daar snelwegen hebben gemaakt, hebben ze ineens hele mooie plekken waar ze die burchten kunnen bouwen. Op die manier zie je dus weer dat daar een soort multifunctioneel gebruik in zit. 00:19:39 Botte Jellema: Hoeveel van jouw tijd bij Rijkswaterstaat breng jij door bij die zandheuveltjes, dat omgewoelde zand langs de A12 of zo'n berm als deze? 00:19:49 Rosalie Heins: Er zit een negatief verband tussen mijn werkervaring en mijn tijd buiten. Hoe meer werkervaring ik heb, hoe minder ik buiten ben helaas. Ik moet dat steeds meer uitbesteden aan andere mensen en ervoor zorgen dat ik zoveel mogelijk mensen binnen Rijkswaterstaat goed help om buiten op de goede manier te doen wat er moet gebeuren. 00:20:13 Botte Jellema: Ik zie dat als een probleem, want ik vind dat een ecoloog buiten moet zijn. 00:20:17 Rosalie Heins: Ik vind dat een ecoloog goed iedereen mee moet kunnen nemen in en moet kunnen laten zien wat de waarde is van wat we buiten hebben. Zo zie ik mijn werk heel erg, dus ik vind het op zich helemaal niet zo erg om voor mijn werk veel binnen te zijn. Dan doe ik dat in mijn vrije tijd. Dan ben ik buiten. 00:20:33 Botte Jellema: Dat doe je wel? 00:20:34 Rosalie Heins: Ja. Dan neem ik liever binnen mensen mee en mijn collega's laat ik zien: kijk hoe leuk de natuur is en hoe mooi we bezig zijn en wat een gaaf areaal we hebben. 00:20:46 Botte Jellema: Zo zie je het? 00:20:47 Rosalie Heins: Ja. Rijkswaterstaat is een hele grote organisatie. Dat betekent dat als wij iets doen, we heel veel voor elkaar kunnen krijgen. Dat betekent ook dat afwegingen zorgvuldig genomen moeten worden, want als we het verkeerd doen, dan doen we het ook op hele groot stukken verkeerd. Dat betekent dat het soms wat langer duurt voordat we dingen veranderen, maar als ze dan veranderen, heb je het ook over hectares en hectares aan natuur die we nog beter en nog mooier maken. Dat is mijn passie. 00:21:29 Voice-over (Botte Jellema): Je hoorde een aflevering uit de podcastserie over het werk van Rijkswaterstaat. Deze keer hadden we een ontmoeting met Rosalie Heins. Zij is adviseur ecologie bij Rijkswaterstaat voor het gebied Midden-Nederland. Bedankt voor het luisteren.