Verondiepen van diepe plassen

Project Over de Maas en granuliet

Bij het zandwin- en natuurontwikkelingsproject Over de Maas wordt onder andere granuliet toegepast als materiaal voor het verondiepen (ondieper maken) van de plas. Rijkswaterstaat toetst, als bevoegd gezag, de toepassing van baggerspecie en grond, waaronder granuliet, aan het Besluit bodemkwaliteit.

Het project Over de Maas vindt plaats op basis van de ontgrondingsvergunning van de provincie Gelderland en binnen de regels van het bestemmingsplan van de gemeente West Maas en Waal.

Wat is granuliet?

Granuliet wordt al enkele decennia in binnen- en buitenland voor verschillende toepassingen gebruikt, zowel in het oppervlaktewater als in de bodem. Granuliet is de fijnste fractie van gebroken natuursteen, dat onder andere als opvulmateriaal in de verondieping- en natuurontwikkelingsproject Over de Maas wordt hergebruikt. Sinds 2009 is granuliet, ook wel bekend als Noordse leem of granietzand, gekwalificeerd als ‘grond’. In 2019 heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat herbevestigd dat granuliet als grond wordt beschouwd.

Bovenop de vullaag komt bij dit project nog een afdeklaag met gebiedseigen grond van ongeveer 3 m. Deze laag voldoet aan de milieuhygiënische kwaliteitseisen die nodig zijn voor de beoogde toepassing, zoals hier voor natuurontwikkeling, en is dikker dan de wettelijk benodigde leeflaag van 0,5 m.

Rijkswaterstaat toetst als bevoegd gezag in deze of de toepassing van granuliet voldoet aan het besluit bodemkwaliteit en de Waterwet. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat de toepassing van dit granuliet inderdaad voldoet aan de eisen van het Bbk en dat er als gevolg van deze toepassing geen negatieve gevolgen zijn te verwachten voor mens en milieu. Zie onder andere de rapporten van Royal HaskoningDHV, SoilConsult en Geonius.

Flocculant

Bij het breken van natuursteen wordt flocculant aan het granuliet toegevoegd, om deze fijnste fractie versneld te laten bezinken uit een waterstroom. Flocculant wordt veelvuldig toegepast in onder andere het zuiveren van drinkwater, het behandelen van afvalwater, als bodemverbeteraar en om erosie op bouwplaatsen te beperken. De gebruikte flocculant bij project Over de Maas is op basis van Europese wet- en regelgeving toegestaan en beoordeeld als niet-persistent (blijvend) en niet-toxisch (giftig). Het heeft dan ook geen effect op de milieuhygiënische kwaliteit van de omgeving waarin het wordt toegepast.

Kamervragen

Na uitzendingen van televisieprogramma Zembla is veel ophef ontstaan over de vraag of granuliet wel toegepast mag worden als vulmateriaal voor het verondiepen. Naar aanleiding daarvan zijn er Kamervragen gesteld over de toepassing van granuliet en heeft er een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer plaatsgevonden.

Geen negatieve effecten voor mens en milieu

Granuliet in Over de Maas heeft geen negatieve effecten voor mens en milieu. Dat bevestigt nieuw onderzoek van onafhankelijk onderzoeksbureau Arcadis. Het onderzoek was opgezet om resterende vragen te beantwoorden en zorgen en onrust over granuliet weg te nemen. Er zijn onder meer monsters genomen van het toegepaste granuliet en het grond- en oppervlaktewater. 

Arcadis concludeert dat de toepassing van granuliet in diepe plassen in Gelderland, het zandwin- en natuurontwikkelingsproject Over de Maas, veilig is. Er zijn geen negatieve effecten voor mens en milieu in de eindsituatie of tijdens de uitvoering. 

De milieu-hygiënische kwaliteit van het granuliet in Over de Maas is constant en het voldoet aan de schoonste klasse die in Nederland aan grond wordt toegekend. Arcadis geeft ook aan dat er geen acrylamide in de grond, het grond- en oppervlaktewater is aangetroffen.

Actuele artikelen

Kamerbrieven en antwoorden vragen Zembla en Volkskrant

Infographic over het verondiepen van diepe plassen binnen Over de Maas. De afbeelding laat een dwarsdoorsnede zien van een diepe plas. Onder het wateroppervlak wordt een leeflaag met gebiedseigen grond voor natuurontwikkeling aangebracht. Daaronder is de opvullaag met onder meer granuliet te vinden.
Dwarsdoorsnede van een samenstelling van een verondiepte plas.

Flocculant

Bij het breken van natuursteen wordt flocculant aan het granuliet toegevoegd, om deze fijnste fractie versneld te laten bezinken uit een waterstroom. Flocculant wordt veelvuldig toegepast in onder andere het zuiveren van drinkwater, het behandelen van afvalwater, als bodemverbeteraar en om erosie op bouwplaatsen te beperken. 

De gebruikte flocculant bij project Over de Maas is op basis van Europese wet- en regelgeving toegestaan en beoordeeld als niet-persistent (blijvend) en niet-toxisch (giftig). Het heeft dan ook geen effect op de milieuhygiënische kwaliteit van de omgeving waarin het wordt toegepast.

Zie ook