Thermisch gereinigde grond (TGG)
Rijkswaterstaat heeft de afgelopen jaren thermisch gereinigde grond (TGG) toegepast bij meerdere projecten. TGG wordt gebruikt als alternatief voor ophoogzand in (grond)werken en is toegepast in enkele dijkprojecten, maar in het verleden met name in de onderbouw van (snel)wegen.
Het onderwerp TGG is de afgelopen 3 jaar regelmatig in het nieuws. Wat is TGG? Waarom en hoe wordt deze grond gereinigd? En wat doet Rijkswaterstaat om TGG verantwoord toe te passen? Op deze pagina lees je hier meer over.
Hergebruik stimuleren door reiniging verontreinigde grond
Thermisch gereinigde grond is verontreinigde grond, al dan niet gemengd met een percentage teerhoudend asfaltgranulaat (TAG), dat door middel van verhitting gereinigd is. TAG is gebroken asfaltpuin dat vrijkomt bij de sloop van asfaltwegen. De verontreinigde grond wordt op circa 500 graden Celsius in een draaiende trommel gereinigd.
Door deze thermische reiniging worden organische verontreinigingen, zoals minerale olie en benzeen, maar ook PAK's (polycyclische aromatische koolwaterstoffen), kwik en cyanides uit de grond afgebroken en verwijderd. Alleen grond die verontreinigd is door organische verontreinigingen, kan thermisch gereinigd worden.
Qua civieltechnische structuur is TGG te vergelijken met zand of grof zand. TGG bevat vaak een beperkte hoeveelheid grindachtig materiaal en is donkergrijs/antraciet van kleur.
Er geldt een stortverbod voor grond, waardoor gekeken wordt naar reiniging van vervuilde grond. Door vervuilde grond thermisch te reinigen, wordt het hergebruik van materialen gestimuleerd en wordt de inzet van primaire grondstoffen beperkt. Dit past in ons beleidsdoel om bij te dragen aan de transitie tot een circulaire economie in Nederland.
Impact van toegepaste TGG
De Westdijk in Bunschoten is in beheer van Waterschap Vallei en Veluwe. Bij de Westdijk ontstonden in 2016/2017 zorgen om de kwaliteit van de gebruikte TGG. Bij nadere controle bleken er verhoogde concentraties van bepaalde stoffen in de TGG aanwezig. De toegepaste TGG voldeed niet aan de landelijke normen van het Besluit bodemkwaliteit (Bbk) en er waren verontreinigingen naar de directe omgeving verspreid via het grondwater.
In 2018 bleek dat er bij de zeedijk in Perkpolder, in beheer van Rijkswaterstaat, verhoogde concentraties van bepaalde stoffen in de TGG zaten. Deze verhoging was zo minimaal dat er geen risico was voor mens en milieu. Terwijl de TGG geleverd was onder productcertificaat, bleek de grondstof bij beide projecten niet te voldoen aan de kwaliteitseisen.
De normen en regels uit het Bbk stellen voorwaarden aan het toepassen van TGG. Inmiddels is gebleken dat bij de toepassing van TGG niet-genormeerde stoffen tot milieuproblemen kunnen leiden. Dit houdt in dat toepassing van TGG en de beoordeling bevoegd gezag invulling moeten geven aan de zorgplicht. En dat voor de specifieke toepassing beoordeeld moet worden of en onder welke condities de TGG toegepast kan worden.
Toepassingsmogelijkheden van TGG
De toepassing van TGG valt onder de werking van het Bbk. Het Bbk is landelijke wetgeving die reguleert dat grond, baggerspecie en bouwstoffen nuttig kunnen worden (her)gebruikt zonder dat daardoor de (water)bodem en het grondwater vervuild raken. Het Bbk stelt daarom eisen aan de milieuhygiënische kwaliteit van de toepassing van grond, bagger en bouwstoffen.
TGG kan worden gebruikt in civieltechnische (grond)werken, zoals terreinophogingen. Aan de civieltechnische eigenschappen van TGG kunnen door de opdrachtgever eisen worden gesteld, afhankelijk van het soort toepassing. De civieltechnische eisen maken geen onderdeel uit van de Bbk-eisen/normen. Om civieltechnische redenen (omdat TGG niet gelijkwaardig bleek aan ophoogzand) wordt door Rijkswaterstaat geen TGG meer gebruikt als wegfundering van (snel)wegen.
Aanpak Rijkswaterstaat op TGG-vlak
Opdrachtnemers van Rijkswaterstaat moeten conform wet- en regelgeving handelen. Vanuit het oogpunt duurzaamheid en circulariteit wordt het storten van afval beleidsmatig ontmoedigd (stortverbod voor grond) en hergebruik van secundaire materialen aangemoedigd. Hergebruik van (thermisch gereinigde) grond, bagger en bouwstoffen is mede met dit doel gereguleerd via het Bbk. Het Bbk geeft opdrachtnemers van Rijkswaterstaat ruimte om TGG toe te passen.
Omdat Rijkswaterstaat als beheerder een zorgplicht heeft, is besloten te onderzoeken of werken waar in het verleden TGG is toegepast, effect heeft op het milieu. Naast een monitoringsonderzoek bij de top 5 Rijkswaterstaat-werken wordt ook bij de zeedijk Perkpolder gekeken naar mogelijke effecten van de toepassing van TGG.
Toepassingsmogelijkheden opgeslagen TGG
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) constateerde in 2019 dat de herkeuringen van thermisch gereinigde grond van de bedrijven Theo Pouw en ATM voldoen. Er is een betrouwbaar beeld gegeven van de kwaliteit en eigenschappen van TGG die in voorraad liggen.
Voor daadwerkelijk gebruik is nog wel toestemming nodig van het lokaal bevoegd gezag. TGG kan dan onder specifieke condities worden toegepast, bijvoorbeeld in een brak gebied. De toepassingsmogelijkheden voor Rijkswaterstaat in dergelijke gebieden zijn zeer beperkt, omdat daar nauwelijks projecten worden gerealiseerd.