‘Jij bent toch van droogte?’
Het is de vroege ochtend van 3 februari 2021 en het regent. Alweer. Ik zit een beetje te mijmeren over winters met veel sneeuw en kou. Gaat dat nog eens komen? Mogelijk dit weekend al en volgende week, volgens de weersverwachting. Daar houd ik me dan maar aan vast. Water om te bevriezen is er in ieder geval genoeg.
'Januari was nat en somber' lees ik op de website van het KNMI. Dat zie ik ook terug in onze rivieren. De Maas heeft afgelopen week flink wat water te verduren gekregen en langs de Rijn beginnen de uiterwaarden ook vol te lopen. Mijn collega's verwachten aanstaande zaterdag 6 februari een afvoer die maar eens in de paar jaar voorkomt. Best bijzonder. De moeite waard om voor mijn hardlooprondje maar eens richting de Lekdijk te gaan dit weekend.
‘We hebben simpelweg geen ruimte om het water op te slaan’
Inmiddels krijg ik vanuit mijn omgeving de eerste vragen binnen. 'Jij bent toch van droogte? Al dat water wordt nu zo snel mogelijk afgevoerd naar zee. Waarom houden jullie het niet vast om te gebruiken in de zomer?' Een logische vraag inderdaad, het lijkt ook best tegenstrijdig. Toch vertel ik dat het allemaal niet zo eenvoudig is. In de eerste plaats komt er zo veel water tegelijk Nederland binnen, dat we simpelweg geen ruimte hebben om het op te slaan. Binnen de kortste keren zouden de dijken overlopen.
Een kwestie van timing
‘Dan houd je toch een gedeelte vast? Gewoon alles tot het randje volzetten’, krijg ik als reactie. Dat is ook weer niet zo eenvoudig. Er is namelijk ook ruimte nodig om een volgende flinke afvoer of regenbui op te kunnen vangen. Niets zo veranderlijk als het weer. Dat heb ik vorig jaar wel gemerkt. Na een kletsnette winter volgde een heel droog voorjaar. Het is dus eigenlijk een kwestie van timing; niet te vroeg en niet te laat de watervoorraad op peil. Dat is ook de reden waarom Rijkswaterstaat zoekt naar manieren om eerder een droogte aan te zien komen en het water slimmer te sturen.
De voorraad aanvullen
‘En het grondwater dan? De bodem, daar kun je toch ook heel veel water in opslaan?’ Goed punt! Doordat de uiterwaarden vol met water staan, loopt er ook water de bodem in. Dat gaat alleen niet zo snel en je kunt het niet zien, maar het gebeurt wel. Daarmee wordt natuurlijk niet overal het grondwater aangevuld. Zeker niet in de hogere delen van Nederland waar het rivierwater van de Rijn en de Maas niet kan komen. En juist die gebieden hadden veel last van de droogte in de afgelopen zomers. Daar zijn mijn collega's van de waterschappen weer hard bezig om al het regenwater van de laatste tijd zoveel mogelijk in het grondwater te krijgen en zo de voorraad aan te vullen.
Interessante gesprekken
Al met al levert dat hoogwater op de rivieren interessante gesprekken op, ook over droogte. Het onderwerp lééft, ook als het plenst van de regen. Ik ben benieuwd wat de komende zomer mij gaat brengen. Weer een droogte? Lage afvoeren van de Rijn? Misschien krijg ik eerst wel vragen over ijsschotsen op de rivieren…
Lees ook het interview met waterexpert Harold van Waveren: 'hoogwater maximaal afvoeren, met een schuin oog op de zomer'
