‘Wegen zijn kunstwerken’
In de rubriek Mijn werk van AutoWeek vertelt Willem Hijmans, technisch projectmanager bij Rijkswaterstaat, over zijn werk aan tunnels en andere infrastructurele ‘kunstwerken’. Een mooie erkenning voor het werk dat hij, en dat wij als Rijkswaterstaat, dagelijks verrichten aan de toekomst van het economische hart van Nederland. Lees het volledige artikel.
Bron: AutoWeek | Tekst: Jaap van der Sar
Als automobilist beschouwen we onze wegen als een vanzelfsprekendheid. Maar voordat ze er liggen, wordt er veel werk verzet, overlegd en nagedacht. Wat daarbij komt kijken, vertelt Willem Hijmans.
In zijn rol als technische projectmanager moet hij projecten van Rijkswaterstaat, of dat nu vernieuwing van het asfalt of onderhoud aan tunnels betreft, zo feilloos mogelijk laten verlopen. Een monoloog.
Onderhoud: een grote opgave
‘Als technisch manager ben ik 1 van de tandwielen binnen de grote club van experts bij Rijkswaterstaat, dat het wegennet beheert. Ik geef leiding aan een technisch team, dat meedenkt over hoe we de vragen die we vanuit de overheid en de maatschappij krijgen, kunnen vertalen naar oplossingen.’
‘We staan in Nederland voor een grote opgave: onderhoud. Wegen, maar ook vaarwegen, zijn aan het einde van hun levensduur en zijn aan vervanging toe. Dat is een behoorlijke uitdaging, want de infrastructuur veroudert en we hebben maar beperkt mensen en middelen. Daarbij wonen, werken en leven we hier met z'n allen op een postzegel, die ook nog eens doorsneden wordt door een flink aantal rivieren.’
‘De ruimte is dus beperkt en we willen het eigenlijk allemaal: zo snel mogelijk zonder files op pad, genieten van mooie natuur, wonen in relatieve rust en zo min mogelijk overlast. En dan willen we ook nog graag dat onze ‘kunstwerken’ er mooi uitzien. Er komt dus flink wat onderhoud aan en dat betekent helaas ook overlast voor weggebruikers. Dat is onvermijdelijk. Wel doen we er met alle betrokken partijen alles aan om die overlast zoveel mogelijk te beperken.’
Overleggen en gladstrijken
‘In mijn werk ben ik dan ook vooral aan het luisteren, overleggen en gladstrijken. Met externe partijen, zoals aannemers, weggebruikers en omwonenden, en met interne partijen zoals wegbeheerders, team omgeving, bouwkundigen en IT-specialisten: we overleggen met iedereen om tot een goed plan van aanpak te komen. Daarbij houden we de portemonnee in de gaten, het gaat tenslotte om gemeenschapsgeld. We zijn er allemaal bij gebaat als we dat geld zo efficiënt mogelijk inzetten.’
‘Bij onderhoud van bestaande wegen is dat nog relatief eenvoudig: we weten inmiddels heel goed hoe we dat wegdek in optimale toestand kunnen houden. Maar met bruggen, tunnels, sluizen en viaducten wordt dat een stuk complexer. Die noemen we met een zekere trots ‘kunstwerken’.’
‘Met al die rivieren en onze fijnmazige wegnetwerk hebben we er daar nogal wat van. Als we alleen al naar de tunnels kijken: Rijkswaterstaat beheert 22 bestaande tunnels en ook nog eens 2 die binnenkort zullen worden opgeleverd. De nadruk ligt steeds meer op het onderhouden van wat we al hebben. Dus de vraag luidt: hoe zorgen we ervoor dat we de bestaande kunstwerken veilig en toegankelijk houden en klaarmaken voor de toekomst?’
Nieuwe tunnels beheren
‘De Maasdelta en de Hollandtunnels zijn opengesteld voor verkeer op 7 december 2024. Dat is een nieuwe tolverbinding tussen de A20 en de A15 bij Rotterdam. De Corbulotunnel bij Leiden is vorig jaar opengesteld voor verkeer. De Provincie Zuid-Holland is eigenaar, Rijkswaterstaat heeft geholpen met de aanleg en beheert de tunnel; de Rottemerentunnel ten noorden van Rotterdam opent einde 2025.’
‘Dan is er nog de tunnel in de Zuidas van Amsterdam, die laat nog even op zich wachten. Op 3 september 2024 werd het contract voor de aanleg van de A10 Zuid-tunnel gegund aan een grote aannemer. Als die af is, zijn we voorlopig even klaar met nieuwe tunnels en gaan we door met een flinke golf tunnels die toe zijn aan vernieuwing. Momenteel ben ik betrokken bij de vernieuwing van de Noordtunnel, die volgt na een zelfde project voor de Heinenoordtunnel.
‘Na de Noordtunnel volgen nog 6 andere tunnels in Zuid-Holland. Onderhoud is nodig omdat de installaties verouderd zijn; soms ontstaan er in de loop der tijd lekken, of wegdek is aan vervanging toe.’
Civiel en installaties
‘Zo'n tunnelrenovatie bestaat grofweg uit 2 onderdelen: civiel en installaties. Bij ‘civiel’ moet je denken aan de constructie van het kunstwerk, zoals het verhelpen van beschadigingen aan hittebestendige bekleding, repareren van lekkages, wegdek voorzien van nieuw asfalt en deuren vervangen van vluchtroutes. ‘Installaties’ staat eigenlijk voor alles met een draadje: dan gaat het over alles vanaf de bediencentrale tot aan de camera’s in de tunnel.
‘Denk ook aan de ventilatoren, slagbomen, hulppostkasten, omroepinstallaties en verlichting. Daarbij vernieuwen we het liefst alles tegelijk, ook onderdelen die misschien nog wel even hadden meegekund. Als we daarmee kunnen voorkomen dat we na een paar jaar de tunnel weer moeten afsluiten, heeft dat vanzelfsprekend grote voordelen.’
Innovatie
‘Innovatief werken vind ik een van de mooiste dingen in mijn beroep. Neem nu de ventilatoren die in tunnels hangen: die zijn daar om giftige rook in geval van brand zo snel mogelijk de tunnel uit te krijgen. Bij de komende tunnelrenovaties gaan we aan het werk om die ventilatoren aan de buitenkant te plaatsen. Dat heeft een aantal voordelen. Ze kunnen niet meer beschadigd worden door hoge vrachtwagens, gaan langer mee en onderhoud wordt makkelijker. Het is ook noodzakelijk voor de vernieuwing: de kabels zijn heel dik en we kunnen er simpelweg geen nieuwe kabels naast kwijt.
‘Nog een voorbeeld van innovatie: momenteel wordt het verkeer in de tunnel gemonitord op snelheid en drukte met behulp van lussen in de weg. Maar het kost veel om ze aan te brengen in het wegdek. Dan heb je meteen te maken met bijkomende verkeershinder en ze zijn onderhoudsgevoelig. Met moderne camera’s en software kun je hetzelfde werk inmiddels beter doen. Zo zijn we continu bezig om bestaande kunstwerken klaar te stomen voor de toekomst.’
Installaties vooraf testen
‘Mijn werk concentreert zich vooral op de technische kant van infrastructurele projecten, maar ik moet daarbij ervoor zorgen dat alle spelers daarin elkaar begrijpen. Kan de aannemer uit de voeten met de deadline? Zitten de werkzaamheden elkaar niet in de weg? Hoe kunnen we zo snel mogelijk werken voor de weggebruiker zonder onze eigen veiligheid uit het oog te verliezen? Voor veel technische installaties geldt bijvoorbeeld dat we al grondig kunnen testen vóór installatie in de tunnel, zodat we daar niet voor verrassingen komen te gaan.’
‘Zo zijn we altijd bezig met de toekomst. Persoonlijk lijkt het me overigens mooi om in de toekomst mee te denken over autonome voertuigen op de snelweg. De snelwegomgeving, zeker in Nederland, is een relatief veilige en afgebakende omgeving. Het zou toch mooi zijn als we ons tijdens het rijden op de snelweg met andere zaken kunnen bezighouden. Hoe kunnen we dat meenemen in de infrastructuur? Dat is wel fascinerend. Ons werk is nooit helemaal af.’
