‘Zand-bentoniet houdt water in het kanaal’
Grondwaterbeheersing is een belangrijk onderwerp bij de verruiming van de Twentekanalen. Het kanaal is namelijk van nature ‘kwelgevoelig’; water dat lekt naar naastgelegen grondgebied. Hiervoor bedacht Rijkswaterstaat in nauwe samenwerking met weg- en waterbouwbedrijf Van Heteren een oplossing. Een laag vulkaanas op de bodem.
Natuurlijke afdeklaag
‘Voor een kanaal is een sterke bodem erg belangrijk’, zegt Remco Kerkhof, projectleider bij Van Heteren. ‘Bij de verruiming van het Twentekanaal tasten we de bodem aan door de natuurlijke afdeklaag weg te halen. Dat moet wel, we moeten het kanaal immers gemiddeld 50 cm dieper maken. Als we de bodem weer dichtmaken moeten we dat goed doen, zodat water niet uit het kanaal sijpelt naar de grondgebieden rondom het kanaal. Overmatige kwel kan zorgen voor schade, aan huizen, gewassen en bomen.’
10 cm dik
Dat doet Van Heteren met een preventieve maatregel: door een laag zand-bentoniet op de bodem van het kanaal aan te brengen. ‘Bentoniet is een kleisoort gemaakt van oude vulkaanas’, vertelt Remco Kerkhof. ‘Het zit in meer producten dan je denkt. Bijvoorbeeld in kattengrit en tandpasta. Het is ontzettend goed bestand tegen water. Als je bentoniet mengt met zand krijg je zand-bentoniet, wat we 10 cm dik op de bodem van het kanaal spuiten.’ Dat doet Van Heteren met een speciale slang, zodat het mengsel goed op de bodem hecht. ‘Doordat de klei opzwelt, wordt de bodem perfect afgedicht.’
Nog een laag mogelijk
‘We hebben het zand-bentoniet-mengsel speciaal voor het Twentekanaal doorontwikkeld’, aldus Kerkhof. ‘Dat deden we samen met Rijkswaterstaat, verschillende onderzoeksinstellingen en ingenieursbureau Tauw. En met onderzoeksinstituut Deltares deden we proeven.’ Kerkhof vertelt dat een laag van 10 cm genoeg is om de waterbodem dicht te maken. ‘Maar mocht toch meer nodig zijn, kunnen we nóg een extra laag aanbrengen’
Een waterdicht kanaal
Vanaf 25 mei 2021 begint het project met het vervangen van de damwanden in 2 proefvakken. In augustus wordt dan in de proefvakken begonnen met het aanbrengen van zand-bentoniet-mengsel in 2 proefvakken. Kerkhof: ‘Dat is vooral een logistieke test, om te bepalen of de uitvoering zoals we die bedacht hebben, soepel verloopt. We hebben de methode om het mengsel aan te brengen uitvoerig op het droge getest. Dankzij de proefvakken kunnen we de werkwijze van het aanbrengen van het zand-bentoniet-mengsel optimaliseren. Of alles ‘doet wat het moet doen’, zeg maar. En als we tevreden zijn, gaan we in het najaar met het hele kanaal van start. En houden we het water waar het hoort: in het kanaal.’