Groene en veilige bermen op de Veluwe
Sinds 2021 werkt Rijkswaterstaat in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit met het Programma Natuur aan het herstel en de verbetering van de Nederlandse natuur.
Voor Rijkswaterstaat gaat dat onder andere om natuur in de bermen. Met een totaaloppervlakte van meer dan 18.000 hectare kan die natuur een belangrijke rol spelen. Adam Hofland, strategisch adviseur Leefomgeving, vertelt over de verbetering van de bermnatuur op de Veluwe.
Natuur in bermen langs de snelweg A1
De A1, met brede bermen oplopend naar de bossen, doorkruist de Veluwe. 'De natuur in de bermen lijdt onder stikstof die uit de lucht op de grond terechtkomt. De bovenste laag van de grond, die door de stikstof is verrijkt, halen we waar nodig weg. Zo creëren we ruimte voor planten die van voedselarme grond houden, zoals de droge heide', vertelt Hofland. 'Ook verwijderen we bomen en planten die we liever niet zien tussen de heide. De Amerikaanse vogelkers en het pijpenstrootje bijvoorbeeld. Hierdoor herstelt de biodiversiteit en ontstaat robuuste, veerkrachtige natuur.'
Daarnaast is er aandacht voor de dieren. 'Er zijn meerdere faunapassages, waar dieren gemakkelijk de weg kunnen oversteken. We beoordelen of die nog in goede staat zijn. Zo controleren we of de rasters voldoen, de constructie in orde is en de toeloop naar de faunavoorziening begaanbaar is voor de dieren. Waar nodig verbeteren we de faunapassages. Op die manier dragen we bij aan de verbetering van de leefgebieden voor flora én fauna op de Veluwe', zegt Hofland.
'We hopen een win-winsituatie te bereiken, waar natuur én veiligheid van profiteren.'
Natuur en veiligheid van bermen
Naast groene bermen wordt ook gewerkt aan veilige bermen. Dat gebeurt vanuit het Programma Veilige Bermen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Hofland legt uit: 'Het aantal verkeerslachtoffers wil de laatste jaren niet omlaag. Door het verwijderen, aanpassen en afschermen van obstakels, maken we de bermen veiliger.'
'We willen de maatregelen ter verbetering van de natuur en de bermveiligheid combineren', vertelt Hofland. Momenteel wordt onder andere met het onderhoudsteam onderzocht hoe Rijkswaterstaat dat het beste kan aanpakken. 'Zo hopen we een win-winsituatie te bereiken, waar natuur én veiligheid van profiteren.'
Kansen combineren
De bermen op de Veluwe zijn daarmee een mooi voorbeeld van de brede inzet van de gebieden die we beheren. 'We dragen bij aan de opgaven van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat: duurzaamheid, veiligheid en bereikbaarheid. Dat combineren we in dit geval met opgaven van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.'
Volgens Hofland zijn er nog meer kansen te combineren. 'Denk aan het plaatsen van zonnepanelen in het kader van klimaatadaptatie en het vergroten van de belevingswaarde van de weg door oude groenstructuren, zoals lanen, weer zichtbaar te maken. Om te bepalen wat mogelijk is, is het belangrijk om te weten wat de staat en waarde van de bermnatuur is. De brede bermen met droge heide op de Veluwe hebben een hoge natuurwaarde. Die bermen kunnen dan ook echt bijdragen aan het versterken van de Nederlandse natuur.'