De grote puzzel van een planner in Zuid-Holland: balans tussen onderhoud en bereikbaarheid
Het lijkt misschien vanzelfsprekend dat je van A naar B kunt rijden, varen of fietsen in een dichtbevolkte regio als Zuid-Holland. Maar achter de schermen wordt met militaire precisie gewerkt om de (vaar)wegen, bruggen, tunnels en viaducten in stand te houden en te vernieuwen.
In en rondom Rotterdam vormt die uitdaging een complexe puzzel van planningen, belangen en bereikbaarheid. Verkeersregisseur Peter van den Heuvel van Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid weet daar alles van: ‘De opgave is enorm.’
Van den Heuvel: ‘We hebben een enorme onderhouds- en vernieuwingsopgave. Bruggen, tunnels en viaducten die tientallen jaren geleden zijn aangelegd, naderen het einde van hun levensduur. Tegelijkertijd willen we de regio Rotterdam bereikbaar houden, vanwege haar doorstroomfunctie.’
Stenen, knikkers en zand
Om overzicht te houden over alle planningen vergelijkt Van den Heuvel het met een pot die je moet vullen: ‘Je begint met de grote stenen: de megaprojecten die niet kunnen schuiven, zoals de vervanging van de Van Brienenoordbrug. Daarna komen de middelgrote projecten, de knikkers, en tot slot het zand; de kleinere, flexibelere werkzaamheden.’
Om de grote projecten uit te kunnen voeren, zoals de Van Brienenoordbrug, moeten we nu al werken aan andere wegen, zodat we tegen die tijd het verkeer goed kunnen omleiden. ‘Daarom werken we nu bijvoorbeeld aan de A16, zodat deze tijdens het groot onderhoud van de A20 als omleiding gebruikt kan worden.’
Samenwerken over grenzen heen
Bij het plannen van deze projecten staat Van den Heuvel er niet alleen voor. Binnen de Rijkswaterstaat werkt hij samen met een team vanuit de afdeling ‘Regionale Mobiliteit’. De coördinatie buiten de organisatie gebeurt in samenwerking met gemeenten, provincie, ProRail en andere partijen via het samenwerkingsverband Zuid-Holland Bereikbaar. ‘Dat is echt essentieel,’ legt Van den Heuvel uit. ‘Als iedereen in z’n eigen tempo en planning werkt, dan zitten we elkaar in de weg.’ Ook met de transportsector, zorginstellingen en veiligheidsregio’s wordt afgestemd. ‘We hebben het dan over bijvoorbeeld het goed bereikbaar houden van een ziekenhuis of een scheepswerf.’
Daarnaast hebben we ook rekening te houden met flora en fauna. ‘Als er bijvoorbeeld werkzaamheden moeten gebeuren op een vliegroute van vleermuizen, bekijken we hoe we daarmee om kunnen gaan. Hoe zorgen we voor zo min mogelijk hinder en vertraging, maar beschermen we tegelijkertijd deze diersoort.’
Onderhoud in de schaduw
Veel werk dat Rijkswaterstaat verricht, blijft voor mensen onzichtbaar, totdat er hinder optreedt. ‘We voeren jaarlijks meer dan 15.000 werkzaamheden en meer dan 100 weekendafsluitingen uit in Zuid-Holland,’ zegt Van den Heuvel. ‘Maar mensen merken het pas als er afsluitingen zijn of files ontstaan.’
Daarom denken wij als organisatie goed vooruit. ‘Wat we nu doen, bereidt de regio voor op de toekomst. Door nu meerdere werkzaamheden slim achter elkaar te plannen, voorkomen we later extra hinder bij grotere projecten. Zo werken we nu bijvoorbeeld aan een aantal projecten in de Drechtsteden, zodat die regio bereikbaar blijft wanneer de Van Brienenoordbrug (2029-2033) aangepakt wordt.’
Draagvlak en dilemma’s
Een stabiele planning is essentieel, maar die ontstaat niet vanzelf. Er zijn namelijk veel verschillende partijen die van hetzelfde gebied gebruikmaken. En ook tussen projecten kan het tempo soms verschillen: ‘Soms willen projectteams liever ruimte houden in hun eigen tijdslijnen, terwijl wij als verkeersregisseurs gebaat zijn bij het vasthouden aan een strakke planning,’ zegt Van den Heuvel. ‘Daar maken we dan afspraken over.’
Omdat we te maken hebben met zo’n strakke planning is goede communicatie met stakeholders en omwonenden essentieel. ‘Ondernemers waarderen het als we hen vroegtijdig informeren. Dan kunnen zij anticiperen. En we informeren ook de omgeving. Als we uitleggen waarom we iets doen is er vaak meer begrip.’
We doen het met elkaar
De afgelopen jaren hebben we veel werk verricht in de regio Zuid-Holland. Maar de komende jaren vindt Van den Heuvel toch ook wel spannend: ‘Er komt ontzettend veel werk op ons af. We hebben de afgelopen jaren grote projecten gehad zoals de nieuwe Blankenburgverbinding, de A16 Rotterdam, de renovatie van de Heinenoordtunnel en de klep van de Haringvlietbrug. Als dat goed uitpakt en aansluit op toekomstige projecten, dan weet je waarvoor je het doet.’
‘Dit kunnen we ook zeker niet alleen, we doen het samen met de omgeving. We vragen bij grote en langdurige werkzaamheden de weggebruiker om echt te kijken of ze anders kunnen reizen, bijvoorbeeld op andere tijden, met het openbaar vervoer of de fiets of thuiswerken waar kan. Het zijn ingrijpende werkzaamheden die wij uitvoeren, maar dit doen wij om de regio op de lange termijn veilig en bereikbaar te houden.’