Virtueel oefenen met bediening van de zoutdam in IJmuiden
Middenin de zoutdam komt een beweegbare deur. Deze deur gaat onder andere open voor onderhoudsschepen. Om de bedienaars van de deur op te leiden, ontwikkelt aannemer Van Hattum & Blankevoort (VHB) een ‘opleidingstwin’. Dit is een tweeling van de bediening van de zoutdam, nagemaakt in een 3D-model.
Serge van der Veen, integratiemanager bij VHB, vertelt hier meer over.
Een digitale 3D-kopie
Van der Veen is betrokken bij de ontwikkeling van de ‘opleidingstwin’ en het opleidingstraject voor de bedienaars van de zoutdam. Van der Veen: 'Voor dit opleidingstraject ontwikkelen we een opleidingstwin. De opleidingstwin is onderdeel van een grotere ‘digital twin’: een digitale 3D-kopie van de zoutdam. De opleidingstwin bevat alle informatie voor het nabootsen van bediening van de zoutdam.'
Via de opleidingstwin kunnen medewerkers van Rijkswaterstaat die de beweegbare deur gaan bedienen, vooraf opgeleid worden, terwijl de zoutdam nog gebouwd wordt. Op elk moment en op elke gewenste locatie.
Het bedienpaneel
Naar verwachting gaat de deur van de zoutdam een paar keer per jaar open voor onderhoudsschepen.
Van der Veen vertelt over de bediening: ‘Veel bruggen of sluizen worden vanuit een bediencentrale bediend, maar de zoutdam wordt op locatie bediend via een fysiek bedienpaneel. Dit paneel is een soort industriële tablet. Via de opleidingstwin zien medewerkers een kopie van het bedienpaneel dat zij straks in handen hebben. Bovendien staan ze in de virtuele omgeving op de exacte locatie waar de bedienaars in het echt ook staan.’
Het bedienpaneel wordt op een gebruiksvriendelijke manier vormgegeven. Het heeft een touchscreen en toont van bovenaf een weergave van de zoutdam in het Binnenspuikanaal.
‘De weergave van het bedienpaneel is eenvoudig en overzichtelijk. Het bevat alleen de essentiële knoppen en informatie die de bedienaar nodig heeft. Het is niet de bedoeling dat de bedienaars continu op het scherm kijken, maar alleen op de juiste knoppen drukken om vervolgens te controleren of alles in de omgeving goed en veilig verloopt’, licht Van der Veen toe.
Openen van de zakdeur
Van der Veen legt uit hoe bedienaars de zakdeur openen via het bedienpaneel: ‘Zodra een schip aankomt, zet de bedienaar de seinen aan. Dit is een soort stoplicht waardoor het schip weet dat de bedienaar de doorvaart aan het voorbereiden is. Als het veilig is, drukt de bedienaar op de knop 'deur openen' en klinkt een waarschuwingssignaal. Daarna zakt de deur tot een diepte van 8 meter onder de waterlijn.’
Als de deur helemaal gezakt is, geven de bedienaars groen licht aan het schip. Van der Veen: 'Als het schip weg is en de deur weer omhoog kan, zet de bedienaar de seinen op rood. Hierna drukt de bedienaar op de knop ‘deur sluiten’ en klinkt weer een waarschuwingssignaal.'
Veiligheidsfuncties
Om er voor te zorgen dat het bedienen veilig en correct gebeurt, bevat het bedienpaneel een aantal veiligheidsfuncties. Van der Veen vertelt hier meer over: ‘De veiligheidsfuncties voorkomen dat bedienaars verkeerde en onbedoelde handelingen uitvoeren die tot gevaarlijke situaties leiden. Zo kunnen bedienaars maar 1 kant van de doorvaart tegelijkertijd een groen sein geven.’
Het verplicht op rood zetten van de seinen voordat de deur weer omhoog kan, is ook een voorbeeld van een veiligheidsfunctie.
Oefenen met verschillende scenario’s
Tijdens het opleidingstraject oefenen de bedienaars verschillende situaties. Van der Veen: ‘Allereerst oefenen ze de basisstappen voor het openen en sluiten van de deur, evenals het uitvoeren van een noodstop. Daarnaast oefenen ze een situatie met speciaal transport en het afvoeren van vervuild water. Tot slot wordt een storing nagebootst en leren bedienaars hoe ze dan moeten handelen. Elk scenario bevat verschillende leerdoelen die de bedienaars moeten halen.’
