Open Monumentendag verloopt dit jaar anders dan anders voor Rijkswaterstaat. In verband met de RIVM-richtlijnen rondom het coronavirus zijn onze monumenten niet open. Daarom nemen we je mee op een virtuele reis. In twee video's nemen we je mee langs zeven van onze monumenten. In deze video bezoeken we er vier: de Rijkswaterstaat 1, de Helsluis, de Ottersluis en stuwcomplex Hagestein. Ons directievaartuig de RWS 1 kent een rijke geschiedenis. In 1915 kocht het toenmalige ministerie van Verkeer en Waterstaat de klipper en werd het een werkschip, met een representatieve functie. Vele bekende gasten zijn meegevaren, zoals Prinses Juliana en de Duitse Keizer Wilhelm II. In de Tweede Wereldoorlog nam de Duitse bezetter het ene na het andere schip in beslag. Om die reden verstopte Rijkswaterstaat de RWS1 in de Noordoostpolder. Hoewel leeggeroofd en toegetakeld, werd het schip na de oorlog weer teruggevonden in Duitsland. Tegenwoordig is de RWS1 een directievaartuig en een varende vergaderlocatie. We reizen door naar de Biesbosch. Voordat de weg naar Dordrecht was aangelegd, was de Helsluis nog echt een eilandje. Om de sluis te bereiken stak de sluismeester de Helsloot over in een klein motorbootje en legde aan bij de steiger. Vroeger werden na hoogwater de sluisdeuren door het binnenwater automatisch opengedrukt, totdat het buitenwater weer begon in te stromen. Hierdoor werden de sluisdeuren weer gesloten. Dit systeem functioneerde dagelijks met ballastgewichten en katrollen, zonder elektrische aandrijving. Vandaag de dag wordt dit mechanisme niet meer gebruikt, vanwege de sterke tegenstromingen van binnenvaartschepen in de Helsloot. Een paar kilometer verderop ligt de vergelijkbare Ottersluis. Samen met de Helsluis maakt dit sluisje scheepvaart mogelijk tussen de Beneden Merwede en de Nieuwe Merwede. Net als de Helsluis werkt de Ottersluis niet meer als spuisluis, maar alleen als schutsluis. Het gebied waarin de Ottersluis en Helsluis liggen speelde een spannende rol in de Tweede Wereldoorlog. De sluizen lagen op de linie tussen vrij en bezet Nederlands gebied. De zogeheten liniecrossers waagden er hun leven. In kano's en roeiboten brachten ze mensen en spullen over van bezet naar bevrijd gebied. We gaan door naar het laatste monument, stuw Hagestein. De stuw bij Hagestein is onderdeel van het stuwensemble Nederrijn en Lek. Samen met de stuwcomplexen in Amerongen en Driel zorgt de stuw dat de rivieren goed bevaarbaar blijven. En ook dat er voldoende zoetwater naar het IJsselmeer stroomt. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) prees de stuw als een beeldbepalend expressionistisch icoon van technische beheersing van het Nederlandse rivierensysteem. Alleen stuw Hagetein werd aangewezen als rijksmonument, omdat deze in de naoorlogse wederopbouwperiode is gebouwd. Die duurde tot 1965. De stuwen zijn de laatste jaren grondig gerenoveerd. Om de oorspronkelijke uitstraling zo veel mogelijk te behouden is in Hagestein de noordelijke schuif vervangen door een origineel, gerestaureerd exemplaar met bouten en moeren. De stuw is weer berekend op zijn taak, met de monumentale uitstraling van de tijd waarin hij is gebouwd. We hopen je volgend jaar weer in het echt te kunnen verwelkomen bij onze monumenten. Meer weten? Kijk op rijkswaterstaat.nl/openmonumentendag Een productie van Rijkswaterstaat ©2020
Onze monumenten
Onze monumenten
Altijd al nieuwsgierig geweest naar wat we bij Rijkswaterstaat allemaal doen? Open Monumentendag geeft je een speciaal kijkje in de keuken.
Rijkswaterstaat beheert ruim 200 monumenten. Al onze monumenten zijn essentieel voor onze waterhuishouding, verkeer en scheepvaart. Jaarlijks openen we de deuren van een aantal monumenten tijdens Open Monumentendag. In 2020 maakten we een virtuele reis langs 7 van onze belangrijke monumenten. Deze monumenten hebben een grote cultuurhistorische waarde en zijn essentieel voor onze waterhuishouding en de scheepvaart. Mooie verhalen die we je ook buiten Open Monumentendag graag vertellen.
In de spotlight
Op de kaart hieronder zie je 9 monumenten van Rijkswaterstaat. Door op de kaart op de monumenten te klikken, krijg je meer informatie en ontdek je bijzondere wetenswaardigheden.

Virtuele reis
Tijdens Open Monumentendag zijn prachtige locaties met veel historie te bezichtigen. Daarnaast hebben veel van de monumenten ook nu nog een belangrijke functie. Hoewel je die van ons dit jaar dus niet in het echt kunt bekijken, nemen we je graag mee op een virtuele reis in 2 video's.
RWS1, Helsluis, Ottersluis en Stuw Hagestein
Vuurtorens Het Hoge Licht en Het Lage Licht en Sluiscomplex Delden
Podcast
Speciaal voor deze digitale editie van Open Monumentendag hebben we een podcast opgenomen met Wim van Wijk (1953) over de monumentale Ottersluis in de Sliedrechtse Biesbosch. Van Wijk is ‘aan komen drijven’ tijdens de Watersnoodramp van 1953, zo zeiden zijn ouders die toen al bij de sluis woonden.
Beluister de podcast over de Ottersluis
Ook in de voorgaande edities van Open Monumentendag hebben we podcasts opgenomen. Wil je deze graag terugluisteren? Klik dan op de onderstaande button.
Nieuws