De onteigeningswet schrijft voor hoe de overheid kan onteigenen. Onteigening is alleen mogelijk in het algemeen belang en onder strikte wettelijke voorwaarden, omdat eigendom een fundamenteel recht is. Wie onteigend wordt, heeft recht op een volledige schadeloosstelling.

Administratieve onteigeningsprocedure

De onteigeningsprocedure begint als de overheid (bijvoorbeeld een gemeente) aan de Kroon (de Koning op voordracht van de minister van Infrastructuur en Milieu) vraagt om grond ter onteigening aan te wijzen. Dit is de administratieve onteigeningsprocedure. Deze procedure eindigt met een koninklijk besluit waarin de Kroon ofwel de grond ter onteigening aanwijst ofwel het verzoek om onteigening afwijst. De Corporate Dienst van Rijkswaterstaat voert de administratieve onteigeningsprocedure uit voor de Kroon. Zie voor meer informatie de toelichting op de onteigeningsprocedure.

Gerechtelijke onteigeningsprocedure

Als de Kroon de gronden ter onteigening aanwijst, dan kan de overheid vervolgens de eigenaar dagvaarden bij de rechtbank. De procedure bij de rechtbank heet de gerechtelijke onteigeningsprocedure. Als de rechtbank de onteigening toewijst, stelt hij ook de hoogte van de schadeloosstelling vast. Pas als het vonnis van de rechtbank in het kadaster is ingeschreven, gaat de eigendom daadwerkelijk over.

Zienswijzen indienen als eigenaar of belanghebbende

Bent u eigenaar of een andere belanghebbende (bijvoorbeeld huurder of pachter), en bent u het er niet mee eens dat de gronden worden onteigend, dan kunt u dit aan de Kroon laten weten door zienswijzen in te dienen. Hoe u dat kunt doen staat in de brief die u hierover heeft ontvangen. Zie voor meer informatie de toelichting op de onteigeningsprocedure.

Onteigeningsverzoek indienen als overheidsorganisatie

Wilt u als overheidsorganisatie een verzoek tot onteigening indienen? Dit kan op het volgende correspondentieadres: 

Zijne Majesteit de Koning
door tussenkomst van de Minister van Infrastructuur en Milieu,
Rijkswaterstaat Corporate Dienst, afdeling BJV Publiekrecht
Postbus 2232
3500 GE Utrecht 

Er zijn eisen aan de indeling en inhoud van het onteigeningsdossier en aan de inzichtelijkheid van het kaartmateriaal dat bij het verzoek moet worden meegeleverd. Zie voor meer informatie hierover de handreiking, formats en instructies.

Vooroverleg en voortoets

Regelmatig worden onteigeningsverzoeken opgeschort of afgewezen vanwege onjuistheden of onvolledigheden in het dossier. Wij raden u daarom sterk aan om, voorafgaand aan het indienen van een verzoek tot onteigening, vooroverleg te hebben met de adviseurs van Rijkswaterstaat Corporate Dienst. 

In het vooroverleg krijgt u informatie en advies over de voorwaarden waaraan een onteigeningsverzoek moet voldoen. De inhoudelijk deskundigen kunnen ook een voortoets verrichten op het onteigeningsdossier.

Wanneer?

Het vooroverleg en de voortoets kunnen het beste plaatsvinden op het moment dat het onteigeningsdossier vrijwel gereed is voor indiening. Bij onteigeningen voor de realisatie van ruimtelijke plannen (zoals bestemmingsplannen of inpassingsplannen) is een voortoets alleen zinvol als deze wordt gedaan voordat het verzoekbesluit ter besluitvorming wordt voorgedragen aan de gemeenteraad of aan Provinciale Staten.

Vragen?

Neem contact op met de Landelijke Informatielijn van Rijkswaterstaat en vraag naar het loket onteigeningen, via nummer 0800-8002. Of maak gebruik van het contactformulier.