Terugblik hoogwater januari 2024 en situatie Bosscherveld
Januari 2024 is nat begonnen. Het water in de rivieren Maas en Rijn en het IJsselmeer en Markermeer stond hoog. In deze nieuwsfeed hielden we u op de hoogte van de maatregelen die we namen, het verloop van de waterstanden en de situatie bij de overlaatdam bij Bosscherveld.
-
Afgelopen periode meerdere hoogwatergolven
Vanaf eind november 2023 stond het water in de Nederlandse rivieren en meren hoog. We hebben te maken met hoogwatergolven. Het hoge water bereikt een piek, om vervolgens weer wat te dalen. Daarna stijgt het water weer.
- Eind november 2023 waren de waterstanden in de Rijn en het IJsselmeergebied hoog. Door storm op zee en een sterke noordwesterwind was er ook hoogwater aan de kust.
- Donderdag 21 december 2023 raasde storm Pia over ons land. Dit zorgde voor hoge waterstanden aan de Nederlandse kust en het IJsselmeergebied. Rijkswaterstaat sloot alle 6 stormvloedkeringen.
- Er bleef neerslag vallen in Nederland en het stroomgebied van de grote rivieren. Door de hoeveelheid regen in Europa steeg woensdag 27 en donderdag 28 december 2023 het water in de Maas en de Rijn naar een piek.
Waterstanden in kaart brengen
Het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN) houdt de waterstanden goed in de gaten. We peilen de standen tot de cm nauwkeurig. Maar hoe doen de waterexperts dat? En wat is het WMCN eigenlijk? Lees het in nieuwsbericht Hoe Rijkswaterstaat de waterstanden in kaart brengt.
Kijk voor de actuele watersituatie op het Waterbericht. Het Waterbericht geeft in 1 oogopslag de huidige en verwachte watersituatie weer.
LCO in actie
Als op meerdere rivieren, meren en beken in Nederland hoge waterstanden voorkomt of als er sprake is van extreme waterstanden, komt de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging (LCO) in actie. De LCO is onderdeel van het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN). Bij het WMCN werken verschillende organisaties samen, waaronder Rijkswaterstaat, het KNMI en de waterschappen. Lees het interview met LCO-voorzitter Elja Huibregtse voor meer uitleg over wat de LCO doet.
Bescherming tegen het water
Om Nederland te beschermen tegen overstromingen, heeft ons land ruim 3.700 km aan waterkeringen. Naast natuurlijke keringen, zoals duinen, zijn er bijna 1.500 aangelegde keringen die ons beschermen tegen (hoog)water: dijken, dammen, stuwen, gemalen en stormvloedkeringen. Ook geven we rivieren meer ruimte zodat we het water kunnen opvangen.
De stormvloedkeringen gaan dicht bij extreem hoogwater. Tijdens storm Pia op donderdag 21 december sloten alle 6 de stormvloedkeringen van Rijkswaterstaat. De Maeslantkering voor het eerst automatisch! In 2007 en 2018 sloot deze kering ook bij storm, maar dit was onder tijdelijk verlaagd sluitpeil om de systemen te kunnen testen.
Ons land ligt voor een groot deel onder de zeespiegel en grote rivieren vinden er hun weg naar zee. We zijn dus kwetsbaar voor overstromingen. Rijkswaterstaat en de waterschappen werken het hele jaar door om ons land te beschermen tegen overstromingen.
-
Waterstanden Rijn en Maas stijgen weer
Update: 17.30 uur
De waterstanden van de Rijn en de Maas stijgen weer nadat deze de afgelopen dagen zijn gedaald. Dat komt door de al gevallen neerslag én de nog verwachte neerslag in het stroomgebied van de Rijn (Duitsland en Zwitserland) en de Maas (België en Noord-Frankrijk).
-
Maastricht: woonboten aan de Stuwweg ontruimd
Update: 18.26 uur
De kracht van het water heeft een deel van de bekleding van de overloopdam in de Maas bij Bosscherveld weggespoeld. Daar zit nu een gat in. Een overlaat is een verlaagd deel in een dijk waarover het water van een rivier, bij hogere waterstanden, kan wegstromen. Rijkswaterstaat onderzoekt hoe we dat kunnen herstellen.
Direct voor de overlaat ligt een aantal woonboten. Het is voor de bewoners belangrijk dat het waterpeil niet te laag komt, zodat de woonboten niet scheef komen te liggen. De hoge stroomsnelheden zorgen ook voor meer druk op de afmeerlijnen van de woonboten. De brandweer heeft daarom de bewoners van de boten geevacueerd.
Rijkswaterstaat staat in nauw contact met o.a. de Veiligheidsregio Zuid-Limburg.
-
Piek Maas geen invloed op situatie overlaatdam Bosscherveld
Update: 20.13 uur
Het water in de Maas is aan het stijgen en bereikt naar verwachting op donderdagochtend 4 januari rond 10 uur de piek. We verwachten dan een waterafvoer van rond de 1800 m³ per seconde bij Sint Pieter. Deze afvoeren komen gemiddeld eens in de 3 jaar voor. De piek op de Maas heeft geen impact op de overlaatdam bij Bosscherveld.
We zijn nog steeds bezig met het onderzoeken welke mogelijke herstelmaatregelen voor de overlaatdam genomen kunnen worden. We voeren in elk geval oeverinspecties uit. Deze inspecteren we, omdat de oevers momenteel erg verzadigd zijn door de vele neerslag en het hoogwater.
-
Woonboot losgeraakt bij oever van overlaatdam Bosscherveld, Maastricht
Update: 09.16 uur
In de nacht van 3 op 4 januari 2024 is een woonboot aan de westoever bij de overlaatdam Bosscherveld losgeraakt en met de stroming meegevoerd. De woonboot is tegen de brug van de Stuwweg tot stilstand gekomen. De bewoners van de losgeraakte woonboot waren woensdagmiddag, net als alle andere bewoners van de omliggende woonboten, al geëvacueerd door de brandweer.
Het is nog niet duidelijk hoe de woonboot los is gekomen. Dit wordt onderzocht. Vandaag worden beide oevers door Rijkswaterstaat geïnspecteerd. De brug is flink beschadigd. Er dreigt instortingsgevaar en daarom is de brug niet begaanbaar voor verkeer. Momenteel brengen we in kaart wat de schade precies is.
We zetten alles op alles om het gat in de overlaatdam zo snel mogelijk te dichten en houden de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. Zodra we meer weten over de herstelmaatregelen, melden wij dat hier. We staan in nauw contact met de Veiligheidsregio Zuid-Limburg en de gemeente Maastricht.
De woonboot is losgeraakt en met de stroming meegevoerd
De woonboot is tegen de brug van de Stuwweg tot stilstand gekomen -
Uitwerken scenario’s herstelwerkzaamheden
Update: 13.46 uur
Momenteel zijn we met man en macht aan de slag om te kijken hoe we de overlaatdam bij Bosscherveld kunnen herstellen. Er worden daartoe 3 scenario’s uitgewerkt. Een van de mogelijke scenario’s is het plaatsen van breukstenen op een geschikte plek. Het effect hiervan is dat sterke stroomsnelheid en daarmee ook de druk op de overlaatdam vermindert en we zo de dam kunnen repareren.
De breukstenen zijn inmiddels onderweg vanuit de Ardennen. Zodra er meer duidelijk is over de uitvoering van definitieve herstelwerkzaamheden laten we dat weten.
-
Waterstanden in de rivieren stijgen maar beheersbaar
Update: 14.26 uur
Door de al gevallen neerslag én de neerslag die nog wordt verwacht in het stroomgebied van de Rijn (Duitsland en Zwitserland) en de Maas (België en Noord-Frankrijk) stijgen de waterstanden in de rivieren. Ook de kleinere rivieren en beken hebben hiermee te maken.
- De waterstand van de Rijn stijgt op dit moment. De hoogste waterstand (naar verwachting rond de 14.50 m boven NAP bij Lobith) verwachten we op zondag 7 of maandag 8 januari 2024. Dit is vergelijkbaar met de waterstand die eind december 2023 werd bereikt (14.52 m boven NAP). Het gaat hier om waterstanden die gemiddeld eens in de 5 jaar voorkomen.
- De waterstand van de Maas heeft vanmorgen (4 januari 2024) de piek bereikt met een afvoer van 1700 m³ per seconde bij St. Pieter. Deze kan nog iets stijgen (tot 1800 m³ per seconde), waarna het water in de loop van vrijdag 5 januari 2024 weer zal dalen. Dit zijn waterstanden die gemiddeld eens in de 3 jaar voorkomen.
- Op het IJsselmeer en het Markermeer is de waterstand nog steeds erg hoog. Komende nacht (donderdag 4 op vrijdag 5 januari 2024) wordt er een stevige wind verwacht uit oostelijke richting. Deze wind zal het water opstuwen, met mogelijk wateroverlast tot gevolg in buitendijkse gebieden. Dit zal voornamelijk aan de westkant van het IJsselmeer en Markermeer zijn. Naar verwachting nemen de komende dagen de mogelijkheden om te spuien naar de Waddenzee toe. Dat betekent dat we wat water vanuit het IJsselmeer kunnen kwijtraken. Echter, vanuit de rivieren wordt er nog veel wateraanvoer naar de grote meren verwacht. Dus een significante verlaging van de waterstand op het IJsselmeer zal nog op zich laten wachten.
Op basis van de actuele situatie en verwachtingen is de waterveiligheid in Nederland niet in het geding; de dijken zijn berekend op dergelijke waterstanden. Wel is er op verschillende plaatsen regionaal en in buitendijkse gebieden sprake van wateroverlast. Rijkswaterstaat, waterschappen en gemeenten volgen de situatie nauwlettend en treffen maatregelen, zoals het openen van stuwen, inzetten van gemalen, plaatsen van zandzakken en het uitvoeren van dijkinspecties.
-
Strijken stuw Roermond
Update: 15.20 uur
We hebben woensdag 3 januari 2024 stuw Roermond gestreken vanwege het hoogwater in de Maas. Dammen, sluizen en stuwen verdelen ons water en houden onze rivieren bevaarbaar. Een stuw is een vaste of beweegbare afdamming tussen 2 wateren.
Als er veel water door de rivier stroomt, wordt de waterstand aan de bovenzijde van de stuw te hoog. We openen de stuw, zodat het water beter kan doorstromen en we het water beter kunnen afvoeren. Het openen van een stuw noemen we strijken. Eigenlijk breken we de stuw dan als het ware af. In deze video leggen we uit hoe dat strijken in zijn werk gaat en waarom het zo belangrijk is.
-
Stremming aantal sluizen Zuid-Willemsvaart
Update: 15.37 uur
Vanwege het hoge water in Limburg en Brabant zijn de sluizen Hintham en Schijndel gestremd. Momenteel wordt geprobeerd om het water weg te laten lopen richting de omliggende spaarbekkens van het waterschap. De stremming geldt tot nader bericht. Momenteel liggen er 8 schepen te wachten voor de sluizen van Schijndel en Hintham. Ook de sluizen 4, 5 en 6 zijn tot nader bericht gestremd. Meer informatie vind u in het scheepvaartbericht.
Vanwege hoogwater in Limburg en Brabant is o.a. sluis Schijndel gestremd -
Oranjesluizencomplex Amsterdam gestremd
Update: 15.50 uur
Het Oranjesluizencomplex bij Amsterdam is sinds woensdagavond 19.00 uur gestremd in verband met het waterpeil in het Markermeer. De Noorder-, Midden- en Zuidersluis en de Prins Willem Alexandersluis zijn hierdoor naar verwachting komende dagen niet in bedrijf.
-
Defensie verkent omgeving Bosscherveld
Update: 10.06 uur
Defensie is vanochtend 5 januari 2024 rond 09.00 uur gestart met verkenningen in het gebied bij de overlaatdam bij Bosscherveld. Dit doen we om te kijken welke herstelmaatregelen we het beste kunnen uitvoeren. 1 van de opties is het aanleggen van een tijdelijke dam om de overlaat te kunnen herstellen. Na de verkenning van Defensie weten we meer over mogelijkheden over de uit te voeren maatregelen.
-
Stremming sluizen Zuid-Willemsvaart opgeheven
Update: 10.37 uur
Vanwege het hoogwater in Limburg en Brabant waren de sluizen Hintham en Schijndel op de Zuid-Willemsvaart gestremd. Ook de sluizen 4, 5 en 6 waren gestremd. Vannacht 5 januari 2024 om 01.00 uur is de stremming opgeheven. 8 schepen hebben hinder ondervonden van de stremming.
-
Hoogwaterpiek Maas voorbij en meer spuimogelijkheden IJsselmeer
Update: 14.00 uur
De vele neerslag in het stroomgebied van de Rijn (Duitsland en Zwitserland) en de Maas (België en Noord-Frankrijk) zorgt voor hoge waterstanden in deze rivieren en in het IJsselmeer en Markermeer. Lees meer over deze waterstanden.
-
Eerste stappen in herstel overlaatdam Bosscherveld
Update: 14:51 uur
Er worden op dit moment breukstenen aangevoerd ter voorbereiding op mogelijke herstelmaatregelen. Zoals eerder vermeld, is 1 van de opties nog steeds het aanleggen van een tijdelijke dam om de overlaat te kunnen herstellen. We zijn nog in afstemming met de partners hoe het definitieve plan van herstel eruit komt te zien. Zodra we meer weten, delen we dat hier.
-
Wat is de rol van Rijkswaterstaat bij actuele waterstanden en verwachtingen?
Update: 15:30 uur
Rijkswaterstaat brengt de waterstanden in kaart en verzorgt actuele informatie over waterstanden en de daarbij horende verwachtingen. De actuele waterstanden worden gecombineerd met de weersverwachtingen vanuit binnen- en buitenland. Op die manier kan – in nauwe samenwerking met onder meer het KNMI - een verwachting worden gegeven voor waterstanden langs bijvoorbeeld de kust en op de grote rivieren en meren. De actuele waterstanden en verwachtingen zijn onder andere beschikbaar via waterinfo.rws.nl. Als de waterstanden daar aanleiding toe geven, worden belanghebbenden zoals waterbeheerders en veiligheidsregio’s geïnformeerd vanuit het Watermanagementcentrum Nederland. Zo kunnen zij als dat nodig is tijdig maatregelen treffen.
-
Oranjesluizencomplex Amsterdam blijft gestremd voor scheepvaart
Update: 15:48 uur
Het Oranjesluizencomplex bij Amsterdam is sinds woensdagavond 3 januari 2024 19:00 uur gestremd in verband met het waterpeil in het Markermeer. De Noorder-, Midden- en Zuidersluis en de Prins Willem Alexandersluis blijven hierdoor naar verwachting tot en met woensdag 10 januari 2024 buiten bedrijf. Het schutten van schepen via de Oranjesluizen is niet mogelijk omdat het waterpeil bij het sluizencomplex hoger is dan +0,30 NAP. De sluizen en sluisdeuren, die onderdeel uitmaken van de primaire waterkering, kunnen hierdoor niet veilig geopend worden.
-
Verwachting vorst/ijsvorming
Update: 16.00 uur
Het KNMI geeft aan dat er vanaf zondag lagere temperaturen worden verwacht. Vooral aan het begin van de week daalt de temperatuur onder het vriespunt. IJsvorming op de grote rivieren en meren, zit nu niet in de verwachting. Pas bij een langere periode van vorst is ijsvorming hier aannemelijk. Mocht er toch ergens ijs ontstaan, dan verwachten we niet dat dit problemen oplevert. Waar nodig nemen we dan uiteraard maatregelen.
-
Werkzaamheden tijdelijke dam
Update: 17.37 uur
Vanwege de sterke stroming is het technisch niet mogelijk om het gat in de overlaatdam nu te dichten. Daarom zetten we nu in op de aanleg van een tijdelijke dam.
De eerste stap in het herstelplan is dat deze tijdelijke dam aangelegd wordt ter hoogte van de woonboten 36/38. Met deze tijdelijke dam verminderen we de hoeveelheid water die naar de overlaatdam stroomt, waardoor de stroming daar afneemt. Dit is belangrijk om het waterpeil tussen Lixhe en Borgharen op het juiste niveau te houden.
Als we deze tijdelijke dam niet bouwen, bestaat het risico dat het water ongecontroleerd via de overlaat wegstroomt, waardoor het waterpeil in het stuwpand Borgharen (tussen Lixhe-Borgharen) aanzienlijk zal dalen. Daarnaast helpt de dam om de stroming op de overlaatdam te verminderen en verdere schade te voorkomen.
