Sluizencomplex IJmuiden

Het sluizencomplex IJmuiden bestaat uit een aantal schutsluizen en een spui- en gemaalcomplex. De sluizen zijn een belangrijke schakel in het vlot en veilig bevaren van de hoofdvaarroute, vanaf de Noordzee bij IJmuiden naar het IJ bij Amsterdam en verder richting het achterland.

Het complex speelt bovendien een belangrijke rol in de waterhuishouding. Zo zorgt het grootste gemaal van Europa voor droge voeten in een groot deel van West-Nederland. De sluizen zijn voorzien van vispassages om vismigratie mogelijk te maken tussen de Noordzee en het Markermeer.

Noordzeekanaal

Al sinds 1876 kunnen zeeschepen via IJmuiden de havens van Amsterdam bereiken. In datzelfde jaar was het Noordzeekanaal klaar en werd de Kleine Sluis en Zuidersluis in gebruik genomen.

Door de tijd heen breidde het sluizencomplex steeds verder uit. Als de grootste sluis niet meer voldeed, kwam er een nog grotere bij. Dit door de groei in omvang van de schepen en ontwikkeling van de scheepvaart. Zo bestaat het complex naast de Kleine Sluis en Zuidersluis inmiddels uit de Middensluis (1896) en de Noordersluis (1929).

Zeesluis IJmuiden

Op 26 januari 2022 is Zeesluis IJmuiden officieel geopend door Koning Willem-Alexander. De sluis is 70 m breed, 500 m lang en 18 m diep en is daarmee de grootste zeesluis ter wereld. Door de diepte van de sluis is het voor schepen mogelijk om getijdeonafhankelijk vanaf zee het Noordzeekanaal op te gaan en zo 24/7 vlot en veilig naar de Amsterdamse Havenregio te varen.

Dankzij Zeesluis IJmuiden blijven het Noordzeekanaalgebied, de havens van Amsterdam en de Europese achterlandverbindingen de komende honderd jaar goed bereikbaar.

Selectieve onttrekking

Wanneer de nieuwe zeesluis in gebruik wordt genomen, stroomt er veel meer zoutwater het Noordzeekanaal in bij elke schutting. Zoutwater heeft schadelijke effecten op natuur, landbouw en koel- en/of proceswater.

Selectieve onttrekking moet de toename van verzilting tegengaan. Daarvoor bouwen we een constructie in het Binnenspuikanaal van het sluizencomplex. Door een opening onderin deze constructie stroomt het zoute water terug naar zee. Het zoete water wordt tegengehouden en blijft in het Noordzeekanaal.

Selectieve Onttrekking Zeesluis IJmuiden

(Achtergrond muziek begint. AUDIO DESCRIPTIE: Dit is een animatie van Rijkswaterstaat. TITEL: Maatregel selectieve onttrekking - de bouw van de zoutdam IJmuiden.). VOICE-OVER: Welkom bij het sluizencomplex in IJmuiden, met in het midden Zeesluis IJmuiden, de grootste zeesluis ter wereld. Hier passeren grote schepen, op weg naar zee of het Noordzeekanaalgebied. De zeesluis is een knap staaltje techniek, maar er is een keerzijde. Er stroomt elke keer als er een schip door de zeesluis gaat 10.000 ton zout het Noordzeekanaal in. Dat zoute water is schadelijk voor de natuur, de landbouw en de productie van drinkwater. Om verzilting tegen te gaan bouwen we hier, in het Binnenspuikanaal, een zoutdam. En die werkt als volgt. Zoutwater is zwaarder dan zoetwater. Het zakt dus vanzelf naar de bodem van het kanaal. De dam houdt bovenin het zoete water tegen. Zodra overtollig water via het gemaal en de spuisluis wordt afgevoerd, stroomt het zoute water door een brede opening onderin de zoutdam terug naar zee. Dat noemen we het selectief onttrekken van zoutwater. Dat klinkt misschien heel simpel, maar toch moet er veel werk worden verzet. Zo wordt het kanaal flink verdiept. Vooral op de plek waar de zoutdam komt. Daar wordt het kanaal zo’n 12 meter dieper gemaakt. Maar liefst 800 meter aan damwand zorgt ervoor dat de oevers van het kanaal op hun plek blijven tijdens het uitgraven. Deze damwanden bestaan uit buispalen en damwanddelen die de grond in worden getrild. Tegelijkertijd zetten we op het terrein aan de noordzijde pijlers en betonnen wanden van de dam in elkaar. Zodra we klaar zijn met het dieper maken van het kanaal, plaatsen we de pijlers van de dam. Uiteraard moeten die pijlers goed blijven staan. Daarom trillen we eerst palen de grond in. Met behulp van een kraanschip zetten we de pijlers exact op hun plaats. Hierna worden betonnen wanden tussen de pijlers gehangen. Laatste stap is het plaatsen van een brede stalen deur. Deze deur is onderdeel van de dam en kan open voor onderhoudsschepen. Het lijkt nu van boven alsof het kanaal geheel is afgesloten maar, als je onder water kijkt, zie je onderin de dam een opening van 7 bij 80 meter. Hier stroomt het zoute water doorheen, terug naar zee. Zodra de dam voltooid is, wordt het zoute water direct gescheiden van het zoete. Zo voorkomen we verzilting van het Noordzeekanaal en beschermen we de natuur, de landbouw en ons drinkwater. (AUDIO DESCRIPTIE) (Beeldtekst: Logo Rijkswaterstaat komt in beeld) Meer weten over de zoutdam? Kijk op onze website www.rijkswaterstaat.nl/selectieve-onttrekking of bezoek de Facebookpagina www.facebook.com/RijkswaterstaatNieuweZeesluisIJmuiden. Een productie van Rijkswaterstaat Copyright - 2022 Zout water is schadelijk voor landbouw, natuur en mens. Om het Noordzeekanaal zoet te houden voeren we zo veel mogelijk zout water terug naar de zee. Hier is de selectieve onttrekking voor bedacht. Hoe dat werkt? In theorie heel simpel. Zout water is zwaarder dan zoet water. Het dieper gelegen zoute water in het kanaal moet dus terug naar zee en het bovenste zoete water mag blijven. Een omleiding met daarin een betonnen scherm moet daarvoor zorgen. Het houdt het zoete water tegen en het gemaal pompt het zoute water door een gleuf aan de onderkant weg terug de zee in. We noemen dit principe selectieve onttrekking. Het Binnenspuikanaal wordt nu ook gebruikt door schepen om te wachten en om auto's van boord te takelen. Om de selectieve onttrekking te kunnen realiseren moeten we wel eerst deze zaken verplaatsen naar andere plekken in de buurt. In Den Helder is in het verleden het principe van selectieve onttrekking al op kleinere schaal succesvol toegepast. Binnenkort volgt dus IJmuiden. (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2019.)

Toekomst Noordersluis

Wanneer Zeesluis IJmuiden gereed is, wordt de Noordersluis in principe buiten gebruik gesteld. Afgelopen jaren is nagedacht over de functie die de Noordersluis kan krijgen nadat deze niet meer in functie is. Informatie daarover is te vinden via de website Toekomst Noordersluis.

Spui- en Gemaalcomplex IJmuiden

Het spui- en maalcomplex IJmuiden is van groot belang voor het waterbeheer voor een groot deel van West-Nederland (delen van Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland). In totaal gaat het om een oppervlakte van 2.300 km2 en indirect zelfs 4.000 km2. Jaarlijks wordt er ongeveer 4,6 miljard m3 (1 kuub = 1000 liter) water afgevoerd, gelijk verdeeld over het spui met 7 grote spuikokers (met een maximum capaciteit van 700 m3/s) en het gemaal (6 pompen met een capaciteit van 260 m3/s).

De waterbeheerders rondom het kanaal hebben belang bij een goed gereguleerd peil op het Noordzeekanaal, om er bijvoorbeeld zeker van te zijn dat zij hun water voldoende kunnen afvoeren. Het waterpeil in het Noordzeekanaal en Amsterdam-Rijnkanaal dient voldoende hoog te blijven zodat de schepen vlot en veilig kunnen varen.

Uitvallen pomp van gemaal IJmuiden

Eind april 2021 is 1 van de 6 pompen van het gemaal IJmuiden uitgevallen. De maximale pompcapaciteit van het gemaal is met het uitvallen van de pomp gedaald tot 80% van de oorspronkelijke capaciteit. Rijkswaterstaat heeft maatregelen genomen om de effecten van het uitvallen van de pomp te beperken, door het bijplaatsen van tijdelijke pompen op het Sluizencomplex IJmuiden.

Feiten en cijfers

  • Jaarlijks varen er gemiddeld 45.000 schepen over het Noordzeekanaal.
  • Het gemaal bij IJmuiden voert per jaar 2,6 miljard m3 water af. Gelijk aan 1,8 miljoen Olympische zwembaden.
  • Koning Willem III opende op 1 november 1876 het complex bestaande uit de Kleine Sluis en Zuidersluis.
  • De nieuwe Zeesluis IJmuiden is 500 m lang, 70 m breed en 18 m diep.
  • Ongeveer 10 miljoen glasalen trekken jaarlijks via complex IJmuiden het Noordzeekanaal op.

Projecten

Dijkversterking IJmuiden

Om het Noordzeekanaalgebied ook in de toekomst veilig te houden, pakken we de dijken van het sluizencomplex IJmuiden aan.

Zeesluis IJmuiden

In IJmuiden bouwen we een nieuwe grotere zeesluis omdat de huidige Noordersluis te klein is geworden voor de steeds grotere zeeschepen.

Selectieve onttrekking bij zeesluis IJmuiden

Door de nieuwe zeesluis IJmuiden komt er meer zoutwater het Noordzeekanaal binnen. Selectieve onttrekking moet deze toename tegengaan.

Vervanging en Renovatie

We vernieuwen en renoveren bruggen, tunnels, sluizen en viaducten uit de jaren 50 en 60. Door intensieve belasting zijn ze aan een opknapbeurt toe.

Nieuws

Onderliggende pagina