Renovatie Heinenoordtunnel testen in een game-omgeving

Tegenwoordig gaan ontwerpers van nieuwe tunnels direct aan de slag met mooie digitale 3D-modellen. Maar bij de aanleg van de Heinenoordtunnel in 1969 was daar nog geen sprake van. De originele tekeningen zijn plat, relatief klein en ook soms slecht leesbaar. 

Om te zorgen dat de aannemer voor de renovatie toch een goede basis had, besloten we zo’n digitaal 3D-model te maken van de actuele situatie.

Van alle kanten gescand

‘Om te beginnen hebben we alle beschikbare tekeningen ingescand, opgeschoond en de tekst digitaal beschikbaar gemaakt’, vertelt technisch adviseur Jan Verbrugge van Rijkswaterstaat. 

‘Daarnaast hebben we de tunnel en het dienstgebouw van alle kanten gescand: van bovenaf met drones, vanbinnen met statische 3D-scanners en 360 graden foto’s en onder de grond met radar. Al die informatie is samengevoegd in een compleet 3D-model waar je virtueel doorheen kunt lopen.’

Digitale rondleiding

‘Tijdens de aanbesteding merkten we al direct het voordeel’, vervolgt Verbrugge. ‘Vanwege de toen geldende coronamaatregelen konden we geïnteresseerde partijen niet in de echte tunnel rondleiden, maar wel op afstand in het digitale model.’ 

‘Het mooie is dat je in het model alle technische installaties aan kunt klikken, denk aan ventilatoren, camera’s, luidsprekers. Dan krijg je de actuele gegevens daarvan te zien. Het model blijft van Rijkswaterstaat, maar aannemerscombinatie Savera III geeft alle aanpassingen die zij tijdens de renovatie uitvoeren meteen door en verwerkt ze in het model.’

Game-omgeving

Savera III kreeg ook de opdracht om nog een stap verder te gaan en maakte op basis van het 3D-model een zogeheten digitale tweeling van de tunnel.

‘We maken er een soort game-omgeving van’, verduidelijkt Rick Boers, die namens Savera III betrokken is bij de ontwikkeling hiervan. ‘Dan gaat het niet alleen om statische informatie als de hoogte en breedte, maar ook om dynamisch gedrag, bijvoorbeeld slagbomen die open en dicht gaan.’

Ontwerp testen

In de digitale tweeling kan Savera III het ontwerp voor de renovatie van de tunnel vooraf testen. Door dit in de digitale tweeling te doen, zijn er minder afsluitingen van de tunnel nodig en is er minder overlast in de tunnel zelf.

Boers: ‘We hebben bijvoorbeeld een test waarmee we beelden van alle camera’s in de tunnel kunnen zien. Zo ontdek je of de camera’s zicht hebben op alle delen van de tunnel en wat de beste instellingen zijn voor een bepaalde kijkrichting en afstand. Ook kunnen we digitaal met een auto door de tunnel rijden en controleren of er voldoende zicht is op voorgangers en verkeersborden.’

Rampscenario's testen

Naast de standaardsituatie zijn ook rampscenario’s te testen.

Boers: ‘Wat gebeurt er bijvoorbeeld als een vrachtwagen in de tunnel in brand vliegt? Gaan de ventilatoren aan om de rook uit de tunnel te blazen? Passen de matrixborden de snelheid aan? Gaan de slagbomen op het goede moment dicht? En hoe beleven gebruikers het als ze de tunnel uit vluchten? Wat doe je als iemand in een rolstoel zit en de vluchtweg is geblokkeerd?’

Koppeling met echte tunnelsoftware

De hiervoor uitgelegde toepassingen zijn al beschikbaar, 2 andere zijn nog in ontwikkeling. ‘Daarmee willen we bijvoorbeeld verkeersleiders en hulpdiensten opleiden, trainen en met hen bepaalde situaties oefenen’, legt Boers uit.

‘Een verkeersleider krijgt bijvoorbeeld camerabeelden van een noodsituatie te zien zoals in de echte verkeerscentrale. Zijn reactie daarop wordt uitgevoerd door de software en verandert zo de situatie in de digitale tweeling. Die interactie met de werkelijkheid is de echte meerwaarde.’