Hoe de John S. Thompsonbrug zijn naam kreeg
10 mei 1940: het Duitse leger viel Nederland binnen. Lokale politietroepen namen hun intrek in de kazematten, ten zuiden van de brug bij Grave. Al snel bleken ze niet bestand tegen de Duitsers. De Graafse brug bleef ruim 4 jaar in handen van de bezetters.
Tot luitenant John Samuel Thompson met zijn mannen van de 82e Airborne Division op 17 september 1944 de plek bevrijdde. Willem van den Berg en Jan van Thull, beiden oud-militairen en coördinatoren van het Graafs Kazemattenmuseum, vertellen.
Waarde van John S. Thompsonbrug
Door de werkzaamheden die er nu zijn en de onvermijdelijke hinder voor het verkeer, wordt maar weer eens duidelijk hoe belangrijk de John S. Thompsonbrug is. Vooral als verbinding tussen Gelderland en Noord-Brabant. ‘Al vanaf de bouw van de brug in 1927 had hij deze belangrijke functie’, zegt Willem van den Berg, majoor buitendienst van de Koninklijke Landmacht.
‘Andere bruggen over de Maas die we nu veel gebruiken, zoals die bij Cuijk en Ravenstein, waren er toen nog niet. Mensen moesten het in die tijd doen met het pontje bij Grave. De John S. Thompsonbrug zorgde voor een veel betere en snellere verbinding. Niet zo verwonderlijk dus, dat de Nederlanders van midden tot eind jaren 30 de 2 kazematten bouwden om deze brug te verdedigen.’
‘Ze zijn onderdeel van de Peel-Raamstelling, een verdedigingslinie die loopt tot helemaal in het Peel-gebied. En logisch ook dat de brug voor de Duitsers belangrijk was. Bijvoorbeeld om personeel en materiaal over te verplaatsen. Omdat de brug op 10 mei 1940 beschadigd was, bouwden de Duitsers hem ook snel weer op.’
Operatie Market Garden
‘Het terugwinnen van de brug bij Grave werd onderdeel van Operatie Market Garden, een geallieerd offensief in september 1944’, vertelt Jan van Thull, luitenant-kolonel van de Koninklijke Luchtmacht. ‘Het plan was om vanaf de Belgische grens via Eindhoven, Grave en Nijmegen richting Arnhem te gaan en alle bruggen op die route in te nemen. Luitenant John Samuel Thompson was met zijn C-47 Skytrain-vliegtuig ook onderweg. Zijn peloton van zo’n 17 man, kwam in een weiland terecht, zo’n 500 m voor de Graafse brug. De mannen rukten snel op naar de kazematten en vanuit noordelijke richting kwamen de andere militairen van de 82e Airborne Division dichterbij. Na een kort gevecht met de Duitsers wonnen ze de brug terug.’
Veteraan Thull, die sinds kort met pensioen is, vervolgt: ‘In tegenstelling tot ruim 4 jaar eerder, kwam de brug bijna zonder schade uit de strijd. Een geweldige winst, want daardoor kon de doorstoot naar Nijmegen en Arnhem gewoon verdergaan.’
Elk jaar herdenken
Als herinnering aan dit belangrijke moment kwam er in 1994 een monument bij de brug: een parachute op een sokkel. Gravenaar Robert Melsen is één van de ontwerpers. Ieder jaar op 17 september vindt daar een herdenking plaats. ‘Dit soort herdenkingen spreekt mij als oud-militair erg aan’, zegt Van den Berg.
Dat is precies de reden dat Van Thull en hij zich graag inzetten, om de geschiedenis rond de kazematten in stand te houden. Sinds 2020 zijn ze de coördinatoren van het Graafse Kazemattenmuseum. ‘Samen met 30 vrijwilligers houden we het museum draaiende’, geeft Van Thull aan. ‘In Kazemat Noord is alles te zien over de overrompeling van Nederland op 10 mei 1940. In Kazemat Zuid is een tentoonstelling over de gebeurtenis rond Operatie Market Garden in september 1944.’
10 jaar na de onthulling van het monument in 2004, kreeg de brug de naam die hij nu heeft: de John S. Thomponsbrug. Tot dan toe heette hij gewoonweg de Maasbrug bij Grave. Van den Berg: ‘Een mooie waardering voor wat hij en zijn mannen op 17 september 1944 gedaan hebben.’