500 jaar geschiedenis langs de Rijn
Voorafgaand aan de aanleg van de overnachtingshaven in de Beijenwaard bij Spijk vindt uitgebreid archeologisch onderzoek plaats. Met diverse bijzondere resultaten. Archeoloog Eric Norde van archeologisch adviesbureau RAAP licht de vondsten en het proces toe.
‘We zijn nu ruim 2 maanden bezig op het terrein’, vertelt een enthousiaste Eric Norde. ‘We hielden rekening met 4 vindplaatsen op basis van proefsleuven die we in 2018 groeven. Vondsten afkomstig uit de Tweede Wereldoorlog, een historische dijk, restanten van een steenfabriek en een zogenaamde circumvallatielinie (omsingelingslinie).’ De steenfabriek en de circumvallatielinie, waar we bij stilstaan in 2 andere artikelen, zijn het meest interessant. Hier besteden we aandacht aan de loopgraven, een historische dijk én blikken we vooruit.
Loopgraven en dijken
‘We weten dat hier een spinnenweb van loopgraven en Duitse stellingen uit de eindfase van de Tweede Wereldoorlog lag. De meeste restanten zijn verstoord door moderne bebouwing, het veiligheidsaspect van mogelijke explosieven is belangrijker. In 2018 is daar al onderzoek naar gedaan, maar ijzeren restanten van de steenfabriek (zoals spoorrails) zorgden voor magnetisme dat de metingen beïnvloedde. Specialisten hebben op een enkel klein projectiel na nog niks aangetroffen’, geeft de archeoloog aan. Andere sporen zijn die van een historische dijk. Norde: ‘Tot de 17e eeuw lag de Rijndijk dichter bij de rivier. Rond 1741-1744 kreeg de dijk zijn huidige plek, een andere dijk is daar haaks op aangelegd. Die hebben we blootgelegd, dat heeft een mooie dwarsdoorsnede opgeleverd, die inzicht geeft in de dijkenbouw vanaf de 18e eeuw.’
Vooruitblik overnachtingshaven Spijk
Tot slot nog een vooruitblik. ‘We zijn klaar met het eerste deel van het archeologisch onderzoek en lassen een pauze in omdat milieukundig onderzoek in het aangrenzende gebied plaatsvindt. Na de zomer van 2021 gaan we verder.’ Na de archeologische werkzaamheden maakt RAAP een onderzoeksrapport met bevindingen en aanbevelingen. Het is aan de provincie Gelderland om te bepalen wat er met de vondsten gebeurt. Als de archeologische werkzaamheden en het milieukundig onderzoek zijn afgerond, komen na de zomer de voorbereidende werkzaamheden van de haven langzaam ten einde. Daarna begint de daadwerkelijke aanleg van de haven.
Als de archeologische opgravingen afgerond zijn, organiseert Rijkwaterstaat een mogelijkheid om in Spijk de aangetroffen vondsten te laten zien. Die tentoonstelling zal naar verwachting ergens in het najaar plaats vinden.