Natuurcompensatie langs A1 in samenwerking met landgoed Twickel
Door de werkzaamheden aan de snelweg A1, de viaducten en aansluitingen van lokale wegen gaat (bijzondere) natuur verloren. Rijkswaterstaat plant nieuwe bomen zo veel mogelijk direct naast de weg. Waar de natuur echt moet wijken, compenseren we dit op een andere locatie. In Overijssel werken we daarvoor samen met landgoed Twickel. Beheerder Jasper de Groot vertelt hoe de natuurcompensatie eruitziet.
Landgoed Twickel realiseert in 2021 in opdracht van Rijkswaterstaat bijna 2 ha aan nieuwe natuur. Stichting Twickel, eigenaar van het landgoed, is met ruim 6700 ha grond de grootste particuliere landgoedeigenaar van Nederland. ‘Het doel van de stichting is om Twickel als natuurreservaat en cultuurmonument voor wandelaars, natuurvrienden en kunstminnenden in stand te houden en daarmee zijn historische betekenis te behouden. Dat valt samen met de doelen op het gebied van natuurcompensatie die Rijkswaterstaat nastreeft,’ aldus De Groot. ‘We voeren vaker dit soort projecten uit, bijvoorbeeld met de provincie Overijssel. Op ons terrein zijn veel verschillende natuurwaarden. Daardoor kunnen we snel schakelen en makkelijk dingen voor elkaar krijgen.’
In 2021 klaar
De natuurcompensatie op landgoed Twickel realiseren we grotendeels op grond die De Groot beheert. Met zijn collega Hans Gierveld, adjunct-rentmeester, is hij verantwoordelijk voor de uitvoering van dit project. ‘Als “bosbaas” heb ik zo’n 2500 ha grond onder mijn hoede en zit ik tussen het beleid en de uitvoering in. Mijn werk is heel afwisselend. Er komt natuur- en bosbeheer bij kijken, maar ik heb ook het beheer en onderhoud van landschapselementen in het agrarisch gebied onder mijn hoede.’ De Groot ziet toe op uitvoer van de afgesproken ontwikkeling van nieuwe natuur. ‘Een groot deel is al gerealiseerd. Na het broedseizoen (15 maart t/m 15 juli) pakken we het 2e deel aan. Het werk voor de natuurcompensatie is dit jaar (2021) nog afgerond.’
Afwaarderen van landbouwgrond
Natuurcompensatie klinkt wat abstract. Wat gebeurt er daadwerkelijk? De Groot licht toe: ‘Rijkswaterstaat moet door de verbreding verschillende typen natuur compenseren: natuurlijk grasland en heide. 2 terreintypes die op Twickel veel voorkomen. Wij hebben naar aanleiding van het verzoek van Rijkswaterstaat onderzocht op welke locaties dit het beste kan en of het past binnen onze doelstelling’. Daar vloeide het plan uit voort dat er nu ligt. De Groot: ‘We creëren 1,4 ha kruidenrijk grasland door landbouwgrond te verschralen. Dat noemen we ‘afwaarderen’, omdat de economische waarde van natuur lager is dan die van landbouwgrond. Dat begrip heeft niets te maken met de natuurwaarde. Dier en natuur gedijen beter op kruidenrijk grasland dan op intensieve landbouwgrond.’
100 jaar oud heidezaad
In opdracht van Rijkswaterstaat zijn de kaders gecreëerd voor het ontstaan van heide. ‘Heide groeit vooral op mineraalarme bosbodems. Hiervoor is in het najaar van 2020 0,35 ha bos gekapt tussen bestaand heidegebied en het stroomgebied van de Hagmolenbeek. Daarna hebben we de minerale bovenlaag verwijderd, tot aan de zandlaag,’ vertelt De Groot. ‘Vroeger was er veel meer heide en het zaad daarvan is wel tot 100 jaar kiemkrachtig. Zodra de biomassa op die plek is afgevoerd, kan de natuur daar haar werk doen. We verwachten binnen 1,5 jaar de 1e kiemplanten te kunnen zien.’
Meer nieuwe natuur
Ook het bos dat op die plek gekapt is, moet worden gecompenseerd. De Groot: ‘Op een andere locatie op het landgoed waarderen we landbouwgrond af, waardoor we daar een bos kunnen creëren met klimaatbestendige boomsoorten. De oppervlakte daarvan is wat groter dan het gekapte bos bij de heideverbinding. We leggen zelfs iets meer nieuwe natuur aan dan in onze overeenkomst met Rijkswaterstaat is afgesproken. Zo draagt de natuurcompensatie niet alleen bij aan de doelen van Rijkswaterstaat, maar ook aan die van landgoed Twickel.’
Natuurschoon
Het werk dat is uitgevoerd in opdracht van Rijkswaterstaat draagt niet alleen bij aan de natuur- en cultuurwaarden. Door de nieuwe natuur wordt het gebied nog aantrekkelijker voor bezoekers. ‘Het pad langs de Hagmolenbeek is geliefd bij wandelaars. Voorheen zag je aan de ene kant het stroomgebied met kruidenrijke akkers en aan de andere kant direct bos. Door het kappen van de corridor, kijk je zo de heide op. De prachtige grote jeneverbes die daar staat kun je nu vanaf het pad zien staan. Over een tijdje, als het nieuwe stuk heide ook begroeid is, wordt het nog mooier. Bezoekers die van het natuurschoon willen genieten, profiteren dus ook.’